بازنمایی جامعه مدنی در مطبوعات (تحلیل گفتمان جامعه مدنی در مطبوعات ایران در دوره 1393-1388)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دبیر آموزش و پرورش

2 استادیار دانشگاه شاهد

3 استادیار جامعه شناسی دانشگاه شاهد

چکیده

جامعه مدنی مجموعه ویژه‌ای از نهادهای مختلف غیر دولتی است که می‌تواند مانع از تسلط دولت بر جامعه و فعال ‏‏‏سازی سایر بخش های جامعه شود. این پژوهش با هدف شناخت تفاوت های  نحوه‌ی بازنمایی مفهوم جامعه مدنی و صورت بندی گفتمانی آن در روزنامه‌های اصلاح‌طلب و اصول‌گرا انجام شده است. بدین منظور 85 متن (سرمقاله‌ها ، صفحات اندیشه) از میان روزنامه‌های پرتیراژ متعلق یه دو جریان سیاسی عمده کشور یعنی اصول‌گرایان و اصلاح طلبان (در میان سال‌‌‌‌های 1388-1393) انتخاب و تحلیل شده است. (در این پژوهش از روش گفتمان فرکلاف و مفصل بندی مفهومی لاکلائو و موفه برای تحلیل استفاده شده است). یافته‌ها نشان می‌دهد در مطبوعات ایران مفهوم جامعه مدنی با مفهوم مدینه النبی هم ارز قرار گرفته است. در این میان هر دو طیف در بازنمایی این مفهوم بر سه اصل دولت، شهروندی و مشارکت اجتماعی تاکید کرده‌اند. با این تفاوت که روزنامه‌های اصلاح‌طلب در مفصل‌بندی این مفهوم به قوانین مردمی و دموکراتیک  متوسل می‌شوند. در مقابل روزنامه‌های اصول‌گرا در ساخت‌بندی گفتمانی از دال مرکزی جامعه- امت دینی استفاده کرده اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Representation of civil society in press: Discourse analysis of civil society in Iran’s press during 2009-2014

نویسندگان [English]

  • Hossien Saber Damirchi 1
  • Abulfazl Zolfagari 2
  • Abdolreza Bagheri Bunjar 3
1 Teacher
2 Assistant Professor, Shahed University
3 Assistant Professor, Shahed University
چکیده [English]

Civil society and democracy still remain as the most important characteristics of many countries in the contemporary world. Civil society consists of a range of none-governmental institutions that can impose powerful influence on the state. The key research question in the present analysis refers to how the concept of civil society has been represented in the press of Iran. The analysis focuses on the press of two main political parties in Iran: Reformists and Fundamentalists.
Generally speaking, the research findings of the present analysis indicate that the representation of civil society in the press occurs through its three main components: state, citizenship, social participation. This general pattern applies similarly to the newspapers of both reformists and fundamentalists. However, more detailed analysis explores that this common pattern has been represented differently in the press of these two main parties: on the one hand, the representation of the concept of civil society in the reformist newspapers is significantly connected with democratic measures and public regulation. On the other hand, religious measures play a more evident predominant role in the representation of the concept of civil society in the fundamentalist newspapers, leading to the creation of a religious term for civil society so-called ‘Madianatol-Nabi’ (the city of the Prophet Mohammad). Finally, political discourse also imposes a powerful influence on the representation of these key concept and term in both reformist and fundamentalist press.

کلیدواژه‌ها [English]

  • representation
  • civil society
  • press
  • reformism
  • fundamentalism