پژوهشی جامعه‌شناختی درباره تأثیر دینی‌بودن و نوع مذهب برمشارکت سیاسی در ایران : یک تحلیل کلان‌نگر

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانشگاه مازندران

چکیده

مقاله پیش‌رو بخشی از یک پژوهش ملی و معطوف به مسأله تأثیر میزان دینی‌بودن و نوع مذهب برمیزان مشارکت سیاسی در ایران است که از طریق یک تحقیق مقایسه‌ای درون‌کشوری با واحد تحلیل شهرستان ودر یک مقطع زمانی ۱۶ ساله صورت پذیرفته است.مدعای کلی ما آن بود که میزان دینی‌بودن شهرستان‌ها بر میزان مشارکت سیاسی آنها تأثیر مثبت و معناداری می‌گذارد؛ اما با توجه به تفاوت‌های مذهبی در ایران (از حیث موقعیت نهادی، آموزه‌های مذهبی و ظرفیت سازمانی مذاهب مختلف) چنین فرضیه‌سازی کردیم که تأثیر میزان دینی‌بودن در میزان مشارکت سیاسی برای شهرستان‌های شیعه‌نشین (مذهب مسلط و غالب) مثبت و برای شهرستان‌های سنی‌نشین (مذهب اقلیت) معکوس می‌باشد. یافته‌های این تحقیق نشان داد که میانگین میزان مشارکت در شهرستان‌های شیعه‌نشین و سنی‌نشین در مقطع مورد بررسی، تفاوت معناداری با یکدیگر داشته‌اند. اما برخلاف انتظار نظری و فرضیه تحقیق، ضرایب استاندارد رگرسیونی سازة دینی‌بودن و مشارکت سیاسی برای هر دو دسته شهرستان‌های شیعه‌نشین و سنی‌نشین، هم‌جهت و بلحاظ شدت قریب به یکدیگر محاسبه شده‌اند. حاصل آن‌که می‌توانیم در بررسی ارتباط میان دینی‌بودن و مشارکت سیاسی، عامل نوع مذهب را کنار بگذاریم و ارتباط میان این‌دو را به‌طور کلی و صرف‌نظر از تنوع مذهبی بسنجیم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological investigation on the impact of religiousness and religious affiliation on political participation in iran: A macro-level analysis

نویسنده [English]

  • Rahmatollah Memar
چکیده [English]

This article examines the effects of religiousness and religious affiliation on political participation in Iran. It is based on a nationally-representative survey that has been conducted during 16 years. The key idea of this research relies primarily on the fact that the political participation rate is significantly associated with the level of religiousness. However, such an association has been hypothesized differently among two major Islamic sects in this analysis: it has been considered as a positive association between religiousness and political participation in Shi'a-dominated areas, whereas the association has been considered negative in Sunni-dominated areas.
Generally speaking, the results of this analysis have indicated that Shi'a-dominated and Sunni-dominated areas hold a significantly different rate of political participation. However, this difference does not sit well with the research hypothesis outlined above. This suggests that the effects of religiousness on political participation are almost similar in Shi'a-dominated areas and in Sunni-dominated areas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religiousness
  • religious affiliation
  • political participation
  • voting rate
  • nationally-representative and cross-sectional study