بررسی تطبیقی اثر افزایش درآمدهای نفتی بر سیاست‌گذاری‌های دولت در نهاد بوروکراسی: دو دوره‌ی 1356-1352 و 1389-1384

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 جامعه شناسی، دانشکده علوم احتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران

2 جامعه شناسی،علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

کشور ایران از دهه‌ی۴۰ به بعد عمده‌ی درآمد خود را از نفت به دست آورده است. در این پژوهش اثر سیاست‌های دولت بر نهاد بوروکراسی را در دو دوره ۱۳۵۶-۱۳۵۲ و ۱۳۸9-۱۳۸۴ بررسی می‌کنیم. هدف ما شناخت عللی است که باعث می‌شود، در این دو دوره به رغم اختلافات ایدئولوژیکی، ساختاری و تاریخی در زمان شوک‌های قیمتی نفت تصمیمات یکسانی اتخاذ کرده و این سیاست‌ها نیز نتایج یکسانی در نهاد بوروکراسی به بار می‌آورند. در این پژوهش از نظریه دولت ضعیف کشورهای نفتی تری لین کارل مبنی بر وجود چارچوب نهادی ضعیف دولت‌ها که به طور تاریخی شکل گرفته، به منظور تبیین مسئله استفاده کرده و از نظریه دولت رانتیر به عنوان علت لازم و نه کافی بهره برده‌ایم. روش این پژوهش، روش تطبیقی تاریخی است. از تکنیک وابستگی به مسیر در بررسی تاریخی دولت ضعیف و برای مقایسه یافته‌های تحقیق از جدول توافق میل استفاده کرده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهد که در هر دو دوره سیاست‌ها و نتایج یکسانی در نهاد بوروکراسی اتفاق می‌افتد. با بررسی تاریخی مسئله دولت ضعیف، به عنوان علت اصلی، و وجود دولت رانتیر و عامل چند برابر شدن قیمت‌های نفت، به عنوان علل لازم اما نه کافی، تبیین‌کننده مسئله مورد نظر هستند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study on the Effect of Oil Income on Policy-Making in Bureaucracy Institution (The Periods of 1972 – 1976 and 2004 – 2009)

نویسندگان [English]

  • Rohollah Ghasemi 1
  • Vahid Shalchi 2
1 sociology,social science, allameh tabatabaei, tehran
2 sociology,allameh tabatabaei, tehran
چکیده [English]

Iran’s national income has been relied substantially on oil since 1960s. This study examines the state’s policy-making on bureaucracy institution in two varying time periods: 1972–1976 and 2004 –2009. These are two time periods that represent fundamental differences from historical, ideological and structural perspectives. Accordingly, this study examines whether the effects of oil income on state’s policy-making in bureaucracy institution vary across these two time periods. Theoretically, the present study is based on the weak state theory developed by Karl Lynn Terry. It refers to the state’s weak institutional frameworks and the lack of efficient infrastructures established over a long historical time. Methodologically, this study employs the comparative retrospective method and uses the technique of path dependency and the method of agreement table developed by Mill in order to compare research findings.
According to the results of this study, there are almost similar patterns of state’s policy-making on bureaucracy institution in two varying time periods: 1972–1976 and 2004 –2009. Further, the results from a historical perspective indicate that the weak state is the most important factor, while the partial effect of two other factors, including the presence of rentier state and the spectacular increase in oil price, should be also taken into account.

کلیدواژه‌ها [English]

  • oil incomes
  • weak state
  • rentier state
  • social institutions
  • infrastructures