برساخت معنایی نهاد خانواده و ترکیب‌بندی آن در فضای رسانه‎ای؛ تحلیل فرهنگی-اجتماعی برنامه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه دانشگاه فردوسی مشهد

2 استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

در رابطه با برنامه­‌های ماهواره­ای، آنچه که کمتر بدان پرداخته‎شده، تحلیل علمی اثرگذاری‏‌های ضمنی و تدریجی برنامه‎های مذکور بر فرهنگ و حیات اجتماعی مخاطبان بوده‎است. برای دریافت چنین تصویری باید پرسش‏هایی را در نظر داشت، از جمله این‎که در این سریال‏ها چه رمزگانی نهفته‌‏است؟ چه ایده‌­ای بر آن‏ها مسلط است؟ از چه ترکیب­‌بندی تشکیل شده‏اند؟ و راهبرد فرهنگی اتخاذ شده آن‏ها چیست؟ هدف اصلی از پژوهش حاضر پاسخ‏گویی به سوالات فوق در ارتباط با خانواده ‏است. در این راستا برای تحلیل نظری موضوع از نظریات هژمونی گرامشی، نظریه کاشت و نظریه برجسته­‌سازی استفاده گردید. در بخش میدانی مطالعه نیز از روش تحلیل محتوا برای واکاوی مضامین نهفته در یکی از سریال‏های پرمخاطب ترکی (عمر گل لاله) استفاده ‏شد. نتایج پژوهش نشان می‌‏دهد این مجموعه سریال با برجسته نمودن عناصری مانند روابط عاشقانه-جنسی، رابطه نامشروع، داشتن فرزند نامشروع، خیانت به همسر، طلاق و ازدواج­های متنوع درصدد برساخت ترکیب­‌بندی جدیدی از خانواده مغایر با معیارهای جامعه اسلامی ایرانی است. این سریال ضمن برجسته‏‌ ساختنِ عناصرِ این ترکیب­‌بندی جدید درصدد گسترش و ترویج آن از طریق استهزاء باورهای فرهنگی بینندگان و القای هم‏زمان ترکیب­‌بندی مذکور به‏ عنوان جایگزین مناسب به ایشان است. در نتیجه راهبرد فرهنگی اتخاذشده در این سریال، «اصالت‌زدایی از خانواده» بوده ‏است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semantic Construction of the Family and Its Composition in the Media: Socio-Cultural Analysis of Persian-Language Satellite Series

نویسندگان [English]

  • Fardin Mohamamdi 1
  • Mahdi Kermani 2
1 ferdowsi university mashhad
2 ferdowsi university of mashhad
چکیده [English]

The contemporary literature still lacks sufficient research-based evidence on satellite series, their implicit and gradual influences on the culture and social life of the audience. In order to contribute filling this research gap, a wide range of questions are required to be considered. For instance, what is the cultural strategy of these satellite series? This study primarily aims to contribute filling this research gap with specific reference to the association between the satellite series and the family. Theoretically, this study is based on the Gramscian theory of hegemony, the theory of planting and the theory of highlighting. Methodologically, the present study relies on the content analysis (the latent theme) of the Turkish popular satellite series named ‘Lilac Life’. The research results show that the series highlights elements such as romantic-sexual relations, illegitimate relationship, having an illegitimate child, betrayal of the spouse, divorce and numerous unstable marriages. The series seeks to expand and promote this through mocking the viewers’ cultural beliefs and imposing them a new synthesis. In conclusion, the cultural strategy adopted in this satellite series was the elimination of family authenticity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • satellite channels
  • Iranian Islamic society
  • family
  • elimination of family Authenticity
  • abnormal family