تجربه طرد اجتماعی ساکنان روستایی ( مورد مطالعه: شهرستان شفت)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان

3 استادیار پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان

چکیده

اهداف: طرد اجتماعی به‌عنوان یک پدیدۀ مدرن می‌تواند بخشی از جامعه را از حقوق و فرصت‌ها محروم نماید. سیاستگذاران برای جلوگیری از تولید نارضایتی‌ها توجه بیشتری در دو دهۀ اخیر به این مسأله نشان داده‌اند. در دنیای مدرن به دلیل توجه به شهرنشینی، روستاییان در معرض طرد اجتماعی قرار دارند. مطالعۀ حاضر با توجه به حساسیت نظری این مفهوم به تجربۀ طرد اجتماعی روستاییان شهرستان شفت استان گیلان پرداخته است. روش مطالعه: این پژوهش با روش کیفی و استراتژی نظریۀ داده‌بنیاد در پی فهم تجربۀ طرد اجتماعی روستائیان بوده و میدان مطالعه روستاهای راسته‌کنار و چماچای شهرستان شفت است. مشارکت‌کنندگان شامل ۲۲ نفر از روستائیان بودند که به‌صورت هدفمند و با معیار اشباع نظری انتخاب شدند. اعتبار داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها پس از تحلیل، با روش بازبینی توسط محققین در حوزه علوم اجتماعی تعیین شد. یافته‌ها: مقوله‌ی هسته‌ی پژوهش «تجربه‌های طرد از مقاومت تا مهاجرت» است؛ مفاهیم به‌دست‌آمده 78 مورد بوده و مقولات اصلی عبارت‌اند از سنت، سیاست‌های تبعیض‌آمیز، ساختارهای ناکارآمد، بازتولید نارضایتی و استراتژی مواجهه به‌صورت فعالانه و منفعلانه است. همچنین تعداد مقولات فرعی 16 مورد است که مهم‌ترین آنها شامل فرهنگ روستایی، ارث، ناکارآمدی مسؤولان، حاکمیت دلالی، مشکلات اقتصادی، احساس محرومیت و تغییر بافت فرهنگی روستا است. نتیجه گیری: طبق یافته‌ها دو نوع تجربه طرد رخ می‌دهد، برخی‌ها روستاها را ترک می‌کنند و تاب تحمل گرفتاری‌های روستا را ندارند و در عوض پشیمانی و مشکلات شهری در انتظارشان است و برخی دیگر به ترک روستا راضی نمی‌شوند و در برابر سختی‌ها مقاومت می‌کنند. مهم‌ترین عامل برای کنترل طرد اجتماعی در روستاهای مورد مطالعه افزایش امکانات و زیرساخت‌ها و کاهش احساس محرومیت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The experience of social exclusion of rural residents (case study: Shaft city)

نویسندگان [English]

  • Msoumeh Ghorbani 1
  • Seyed Hashem Mousavi 2
  • Reza Alizadeh 3
  • Hadi Noori 2
1 Master of Sociology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan
2 Assistant Professor of the Department of Social Sciences, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan
3 Assistant Professor at the Research Institute of Guilan Studies, University of Guilan
چکیده [English]

Social exclusion as a modern phenomenon can deprive a part of society from rights and opportunities. Policymakers have paid more attention to this issue in the last two decades in order to prevent dissatisfaction. In the modern world, due to the attention to urbanization, villagers are exposed to social exclusion. According to the theoretical sensitivity of this concept, the present study deals with the experience of social exclusion of the villagers of Shaft city, Gilan province. This research with the qualitative method and data theory strategy of the foundation seeks to understand the experience of social exclusion of the villagers and the field of study is Rastekanar and Chamacha villages of Shaft city. The participants included 22 villagers who were selected purposefully and with theoretical saturation criteria. After analysis, the validity of the data obtained from the interviews was determined by the review method by researchers in the field of social sciences. The core category of the research is "experiences of rejection from resistance to migration"; According to the findings, there are two types of rejection experiences, some people leave the villages and do not have the patience to bear the problems of the village, and instead regret and urban problems await them, and others are not satisfied with leaving the village and resist the hardships. The result is that the social exclusion of the villagers as an example of the discriminatory behavior and inefficiency of the government and local officials, in addition to the negative consequences for the people, causes the marginalization of the natives and the excessive presence of non-natives in the villages.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social exclusion
  • contextual theory
  • shaft
  • migration
  • village
 
 احدیان، صونا و کسرایی، محمدسالار (۱۳۹۷). سنجش احساس طرد اجتماعی دانشجویان دانشگاه‌های زنجان، جامعه­پژوهی فرهنگی، سال نهم، شماره اول، ۲۹-۱.
 استراوس، انسلم و جولیت کوربین (1390). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.
 تاج مزینانی، علی­اکبر و لاریجانی، مهدیه (1394). بررسی عوامل تأثیرگذار بر مطرودیت اجتماعی شهر ورامین، مجله جامعه­شناسی کاربردی، سال 26، شماره سوم، 57-74.
رستمعلی­زاده، ولی­الله و قاسمی اردهایی، علی و رستمی نیر (1392). عوامل مؤثر بر ماندگاری جوانان روستای مطالعه موردی: شهرستان اهر، موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور، دوره 4، شماره 3، 505-534
 سالنامه آماری (1395) سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان گیلان.
 شرافت، سجاد و همکاران (1398). فهم تجربه زیسنه طرد اجتماعی در بین فقرای روستای استان ایلام، پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، سال چهارم، شماره 16، 1-39
 طالبان محمدرضا، آذرنگ، ندا (1397). بررسی رابطه طرد اجتماعی ذهنی با مشارکت سیاسی جوانان نسل سوم انقلاب اسلامی ایران، مجله پژوهشنامه متین، سال بیستم شماره 78، 81-103.
 غفاری، غلامرضا و رضا امیدی (1390). کتاب کیفیت زندگی شاخص توسعه اجتماعی، تهران: نشر شیرازه.
 گیدنز، آنتونی و کارن بردسال (1386). جامعه­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
 گیدنز، آنتونی (1392). جامعه­شناسی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.
 مرکز آمار ایران (1398). سرشماری عمومی و نفوس مسکن آماری استان گیلان
 موحدی، رضا و سامیان مسعود (1397). بررسی عوامل مؤثر بر مهاجرت روستائیان در شهرستان سردشت، فصل‌نامۀ علمی پژوهشی مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه‌های انسانی، دوره 13، شماره 1، 163-177.
 
 
 
Dahlberg, L., and McKee, K. J. (2018). Social exclusion and well-being among older adults in rural and urban areas.  Journal of Arch Gerontol Geriatr, 79, 176-184.
Hao, P., and Tang, S. (2018). What keeps China’s floating population from moving?. Chinese Journal of Sociology, 4(1), 30-55.
Pierson, J. (2002). Tacking poverty and social exclusion promoting social justice in social work. London, Routledge.
Piwowar, A., and Dzikuc, M. (2020). Poverty and social exclusion: is this a problem in rural areas in the visegrad group countries?, European Research Studies Journal, XXIII (2), 45-54.
Silver, H,. and Miller, S.M. (2007). Social exclusion the european approach to social disadvantage. Doherty & Race, 11 (5), 1-24.
Silver, H. (1994). Social exclusion and social solidarity: three paradigms. International Labour Review, 133, 531-578.
Tang, S. S., and Feng, J. (2015). Cohort differences in the urban settlement intentions of rural migrants: A case study in Jiangsu province. China, Habitat International, 49, 357-365.
Valero, D. E., Escribano, J., and Vercher, N. (2016). Social policies addressing social exclusion in rural areas of Spain and Portugal: the main post-crisis transformational trends. Sociologia e Politiche Sociali, 19 (3), 83-101.
Zhong, H., Xu, J; and Piquero, A. R. (2017). Internal migration, social exclusion, and victimization: an analysis of Chinese rural-to-urban migrants. Journal of Research in Crime and Delinquency, 54(4), 479_ 514.