تاثیر شاخص‌های کلان اقتصادی بر نرخ خام ازدواج استان‌های کشور در بازه زمانی 1390- 1400

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعه‌شناسی، گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 استادیار جمعیت‌شناسی، پژوهشکده آمار ایران، تهران، ایران

3 استادیار جامعه‌شناسی، گروه تاریخ و جامعه‌شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

اهداف: ازدواج، قراردادی اجتماعی بوده و مبنی بر عرف، قانون و مذهب هر جامعه‌ای تعیین می‌شود. بنیان شکل‌گیری و پایداری نهاد خانواده، بستگی به فرهنگ ازدواج دارد. تمایل به ازواج در جامعه ایرانی با گذار از جهان سنتی به مدرنیته، تغییرات ارزشی- هنجای، تحول از نظام خانواده گسترده به هسته‌ای و همچنین سبک زندگی نوین؛ روند کاهشی داشته است. هدف اصلی تحقیق مطالعه تأثیر شاخص‌های کلان اقتصادی بر نرخ ازدواج در استان‌های کشور طی بازه زمانی 1390-1400 است. روش مطالعه: روش تحقیق این پژوهش اسنادی و بر پایۀ تحلیل ثانویه است. یافته ها: نتایج نشان می‌دهد که امروزه ازدواج کنشی عقلانی - عاطفی بوده و در اثر فشارهای اقتصادی؛ بعد عقلانی آن نقش تعیین‌کننده در نرخ و میزان ازدواج دارد. افزایش آمارهای طلاق؛ فشارهای مالی بر زندگی زوجین؛ بی‌ثباتی اقتصادی؛ فضای کسب‌وکار نامساعد و ناپایدار به کنش‌های محتاطانه (سود- زیان، کنش مبادله‌ای، گریز از زیان اقتصادی-اجتماعی) در مسئله ازدواج شده است و در نتیجه با در دهه 90 (فاصله زمانی 1390-1400) هم‌زمان با افزایش ضریب جینی، نرخ تورم و بیکاری و همچنین کاهش نرخ مشارکت اقتصادی ) در کنار آگاهی جامعه از شرایط موجود (افزایش طلاق و مهریه سنگین)؛ تمایل به ازدواج کاهش‌یافته است، نتیجه گیری:  انتظار می‌رود که برای حفظ پنجره جمعیتی جامعه و پایداری نهاد و فرهنگ نظام خانواده ایرانی؛ به‌طوری جدی در شاخص‌های کلان اقتصادی برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری علمی بلندمدت صورت بگیرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Effect of Macroeconomic Indicators on the Crude Marriage Rate of the Country's Provinces in the Period of 2011-2021

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Jahani Dolatabad 1
  • Mohammad Shiri 2
  • Taha Ashayari 3
1 Associate Professor, Department of History and Sociology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
2 Assistant Professor, Iran Statistics Research Institute, Tehran, Iran,
3 Assistant Professor, Department of History and Sociology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
چکیده [English]

Objectives: Marriage is a social contract and is determined based on the custom, law, and religion of each society. There has been a declining trend in the desire to get married in Iranian society with the transition from the traditional world to modernity, value-normative changes, transformation from the extended family system to the nuclear one, as well as the new lifestyle. The main goal of this research is to examine the effect of macroeconomic indicators on the marriage rate in the provinces of the country during the period of 2014-2015. Study method: The research method of this research is a documentary that is based on secondary analysis of data related to the marriage variable was taken from the statistics of the country's state registration organization. Findings: The results show that today marriage is a rational-emotional action and due to economic pressures its rational dimension plays a decisive role in the rate and amount of marriage. Increasing divorce statistics, financial pressures on the lives of couples, economic instability, and unfavorable and unstable business environment have led to prudent actions (profit-loss, exchange action, avoidance of economic-social loss) in the problem. As a result, in the 90s (1390-1400) at the same time as the Gini coefficient increased, the inflation rate and unemployment as well as the decrease in the rate of economic participation) along with society's awareness of the existing conditions (increasing divorce and heavy dowry), the desire to marry has decreased. Conclusion: Based on these findings, it is expected that in order to maintain the demographic window of the society and the stability of the institution and culture of the Iranian family system, long-term scientific planning and policymaking should be done seriously in macroeconomic indicators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Marriage rate
  • economic instability
  • family changes
  • rational choice
آزاد ارمکی، تقی (۱۳۸۶). جامعه‌شناسی خانواده ایرانی، تهران: سمت.
بانکی پورفرد، امیرحسین، مهدی کلانتری و زهرا مسعودی‌نیا (1391). درآمدی بر ازدواج جوانان، معرفت در دانشگاه اسلامی، (15) 48: 47-26.
تازیکی‌نژاد، علی؛ شفیعی سردشت، جعفر و شمسیان، اسماعیل (1393)، ازدواج از منظر اقتصاد حقوق، خانواده پژوهشی، (10) 37: 29-7.
التجائی، ابراهیم (1391)، تورم، نااطمینانی تورمی، پراکندگی نسبی قیمت‌ها و رشد اقتصادی ایران، مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران، شماره 1: 136-98.
التجائی، ابراهیم و عزیززاده، مینا (1395)، بررسی عوامل اقتصادی و فرهنگی مؤثر بر سن ازدواج در ایران: یک مطالعه میان استانی، جامعه‌پژوهی فرهنگی، 7 (3): 23-1.
تنهایی، ابوالحسن (1399)، درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه‌شناسی، تهران: نشر مرندیز.
توکلی، نیره (1395)، جامعه‌شناسی صنعتی، تهران، نشر پیام نور.
تیموری، عباد؛ رنانی، محسن و معرفی، عبدالحمید (1396)، نقد انتخاب عقلانی از منظر رویکردهای رقیب: اقتصاد رفتاری، آزمایشگاهی و علوم مغزی، پژوهش‌های اقتصادی ایران، 22 (73): 43-1.
جلال‌پور، شیوا و البرزی، سیدمحسن (1397)، نظریه انتخاب عقلانی و تکثرگرایی: یک مقایسه تطبیقی، مطالعات کاربردی در علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی، 2 (1): 72-63.
جمالی، مهدی (1400)، بررسی نظریه انتخاب عقلانی از دیدگاه پوپر و صدرالمتالهین، تحقیقات بنیادین علوم انسانی، 7 (25): 46-27.
حبیب‌پور گتابی، کرم و غفاری، غلامرضا (1390)، علل افزایش سن ازدواج دختران. زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، 9 (1): 34-7.
دلخموش، محمدتقی (1392)، بازخورد جوانان ایرانی به ازدواج: یافته‌های یک پیمایش ملی، روانشناسی تحولی، 9 (36): 350-331.
روحانی، حسن (1389)، خانواده، سرمایه خانواده و چالش‌های فراروی جامعه ما، راهبرد، 19 (57): 33 – 7.
ضرابی، وحید و مصطفوی، سید فرخ (1390)، بررسی عوامل مؤثر بر سن ازدواج زنان در ایران، یک رویکرد اقتصادی. پژوهش‌های اقتصادی، 11 (4): 64-33.
طیبی‌نیا، موسی (1393)، میزان تمایل جوانان به ازدواج و شناسایی موانع و مشکلات آن، مطالعات جامعه‌شناختی جوانان، 5 (16): 86- 63.
عباسی شوازی، محمدجلال و رشوند، مرجان (1396)، سهم ارزش ازدواج بر وضعیت ازدواج زنان 34-20 ساله شهر تهران، نامۀ انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 12 (24): 135-169.
فاضلی، نعمت‌اله (1391)، فرهنگ و شهر، تهران: تیسا.
فروتن، یعقوب (1392)، چالش‌های خانواده معاصر و نوگرایی با تأکید بر طلاق در فرایند گذار جمعیتی، مسائل اجتماعی ایران، 4 (2): 129- 105.
قانعی‌راد، محمدامین و عزلتی‌مقدم، فاطمه (1389)، بررسی انتقادی تشخیص‌ها و سیاست‌گذاری‌ها در مسائل خانواده و ازدواج، مسائل اجتماعی ایران، 1 (1): 161- 94.
کاظمی‌پور، شهلا (1389)، شناخت وضعیت ازدواج جوانان در سنین مختلف با توجه به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، حورا، شماره 36: 30-37
کنعانی، محمدامین (1385)، پیوند سنت و نوسازی در افزایش سن ازدواج: نمونه ایرانیان ترکمن، نامه انجمن جمعیت‌شناسی ایران، 1 (1): 126- 104.
معصومی، وحیدرضا؛ رضوی فرد، بهزاد؛ غلامی، حسین و حسین ثابت، فریده (1400)، جرائم سودمدار در سنجه انتخاب عقلانی و روانشناسی تکاملی، پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، 9 (18): 89-61.
مقصودی، منیژه (1389)، انسان‌شناسی خانواده و خویشاوندی، تهران: شیرازه.
منصوری، محمد؛ شهبازی، مسعود و علوی، سیده زهرا (1401)، مقایسه اثربخشی آموزش غنی‌سازی زندگی زناشویی بر اساس تئوری انتخاب و نظریه گاتمن برگذشت در زندگی زناشویی زنان، خانواده پژوهی، 18 (69): 39-56.
مهربانی، وحید (1393)، تحلیل اقتصادی تصمیم‌گیری برای سن ازدواج، مطالعات راهبردی زنان، 17 (65): 118- 69.
مؤمن طایفه، معصومه (1393)، تحلیل شاخص‌های ازدواج و طلاق در کشور طی سال‌های 1383-1392، فصلنامه آمار، 2 (2): 22- 18.
نوذری، حمزه (1400)، مسئله کنش اقتصادی: امکان بدیل جامعه‌شناختی در مواجهه با نظریه انتخاب عقلانی، علوم اجتماعی، 27 (91): 222- 195.
 
 
 
Matsudaira, J. D. (2016), Economic conditions and the living arrangements of young adults: 1960 to 2011, Journal of Population Economics, 1(7): 167-195.
Mavropoulos, G. and Panagiotidis, T. (2022), Why do young adults retreat from Marriage? an easterlin relative income approach, Comparative Population Studies. Vol. 47: 57-86.
Oppenheimer V. K. (1988). A theory of marriage timing: Assortative mating under varying degrees of uncertainty. American Journal of Sociology. 94(3):563–591.
Popenoe, D. (2009), Cohabitation, Marriage, and Child Wellbeing: A Cross- National Perspective, (2009), Social Sceince and public policy, Published online, Springer Science & Business Media, LLC: 429 – 436.
Rowland, D. T. (2007) Historical trends in childlessness, Journal of Family Issues, 28: 1311- 1337.