تحلیل جامعه‌شناختی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در شکل‌گیری مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی در بین دانشجویان (مطالعۀ موردی: دانشجویان دانشگاه پیام نور استان گلستان)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران ایران

2 استادیار گروه علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

اهداف: مقاله با هدف بررسی شکل‌گیری مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی در ارتباط با شبکه‌های اجتماعی مجازی انجام یافته است. روش مطالعه: پژوهش تبیینی بوده و با تکنیک پیمایشی انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه پیام نور استان گلستان به تعداد 6168 نفر که به روش نمونه‌گیری کوکران 463 نفر به صورت طبقه‌ای نسبتی و تصادفی انتخاب شدند. یافته‌ها: نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که رابطۀ بین استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی با مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی شامل متغیرهای عام‌گرایی، فردگرایی، بی‌طرفی عاطفی و خانواده‌گرایی معنادار بوده و با سایر مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی شامل متغیرهای تفکیک، اکتساب و جهان‌گرایی معنادار نبود. نتایج الگویابی معادلات ساختاری در آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد متغیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی به ترتیب قادر به تبیین بی‌طرفی عاطفی، فردگرایی، تفکیک و عام‌گرایی از مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی بوده است. نتیجه‌گیری: نتیجه تحقیق بیان می‌کند استفاده بیش‌تر از شبکه‌های اجتماعی توسط دانشجویان شکل‌گیری مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی را (عام‌گرایی، فردگرایی، بی‌طرفی عاطفی و تفکیک) در آن‌ها بیش‌تر کرده است؛ بنابراین می‌توان از شبکه‌های اجتماعی مجازی در شکل‌گیری مؤلفه‌های نوسازی اجتماعی بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sociological Analysis of the Role of Virtual Social Networks in The Formation of Social Modernization Components among Students (Case Study: Students of Payam Noor University, Golestan Province)

نویسندگان [English]

  • Mostafa Khosravi 1
  • Alireza Ghorbani 2
1 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objectives: The present study investigates the formation of social modernization components connected to virtual social networks. Study method: The research is descriptive and wasdone with a survey technique. The statistical population included all the students of Payam Noor University of Golestan province, numbering 6168 people, of which 463 were randomly selected using Cochran's sampling method. Results: The results of correlation coefficients showed that the relationship between the use of virtual social networks and the components of social modernization, including the variables of universalism, individualism, emotional neutrality, and familyism, was significant. On the other hand, the relationship between this factor and other components of social modernization, including the variables of separation, acquisition, and cosmopolitanism, was not significant. The results of structural equation modeling in the test of research hypotheses showed that the variable of using virtual social networks could explain emotional neutrality, individualism, separation, and universalism from the components of social modernization, respectively. Conclusion: The result of the research shows that the use of social networks by students has increased the formation of social modernization components (universalism, individualism, emotional neutrality, and separation) in them. Therefore, virtual social networks can be used in the formation of social modernization

کلیدواژه‌ها [English]

  • modernization
  • social networks
  • students
  • Payam Noor
  • Golestan

 

آزاد ارمکی، تقی (1376). بررسی نظریۀ نوسازی: مطالعۀ موردی دربارۀ تقدیرگرایی فرهنگی در ایران. فرهنگ، 10(2 و 3) (پیاپی 22 و 23): 208-191.
ازکیا، مصطفی (1370). جامعه­شناسی توسعه. چاپ ششم. تهران: کیهان.
ازکیا، مصطفی (1381). جامعه‌شناسی توسعه. چاپ چهارم. تهران: نشر کلمه.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا (1377). جامعه­شناسی توسعه. تهران: نشر کلمه.
اسلام‌زاده، بابک؛ اسماعیلی، معصومه و کاظمیان، سمیه (1396). تحلیل کیفی بررسی نقش نوسازی جامعه همراه با رسانه‌های مجازی بر ساختار خانواده. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8(31): 164-133.
احمدی، سیروس (1390). بررسی رابطۀ شخصیت و فرهنگ کار، مجلۀ علوم اجتماعی دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، 8(1): 17-1.
افراسیابی، محمد صادق (1392). مطالعات شبکۀ اجتماعی و سبک زندگی جوانان. تهران: انتشارات سیمای شرق.
امینی، بهروز (1395). بررسی تأثیر شبکۀ اجتماعی تلگرام و مکانیسم تأثیرگذاری آن بر ارزش­های خانواده (مورد مطالعه: شهر تهران) (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین).
بشیر، حسن و افراسیابی، محمد صادق (1391). شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و سبک زندگی جوانان: مطالعۀ موردی بزرگ‌ترین جامعۀ مجازی ایرانیان. تحقیقات فرهنگی، 5(1) پیاپی 17: 61-31.
برتون، فیلیپ (1382). آیین اینترنت تهدیدی برای پیوند اجتماعی. ترجمۀ علی اصغر سرحدی و جمشیدی. تهران: امیر کبیر.
پهلوان، منوچهر (1389). بررسی جامعه­شناختی عوامل موثر بر تغییر ارزش‌ها در بین جوانان بابل. فصل­نامۀ تخصصی جامعه­شناسی، 1(2): 46-29.
پاپلی یزدی، محمد حسین و امیرابراهیمی، محمد (1381). نظریه‌های توسعۀ روستایی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
پاپلی یزدی، محمد حسین (1386). نظریه‌های توسعۀ روستایی چاپ چهارم، تهران: سمت.
جمشیدی‌ها، غلامرضا؛ صادقی‌فسایی، سهیلا و لولاآور، منصوره (1391). نگرش جامعه­شناختی بر تأثیر فرهنگ مدرن از منظر جنسیتی بر تحولات خانواده در تهران. نشریۀ زن در فرهنگ و هنر، 5(2): 198-183.
جوادی، علی‌محمد و زنجانی‌زاده، هما. (1384) بررسی تأثیر اینترنت بر ارزش‌های خانواده در بین دانش­آموزان دبیرستانی ناحیۀ 3(در سال 83-82). مجلۀ جامعه­شناسی ایران، 22: 146-121.
حبیبی، آرش و جلال نیا، راحله (1401). حداقل مربعات جزیی. تهران: انتشارات نارون.
حقیقتیان، منصور و دارابی، مسعود (1394). بررسی تأثیر نوسازی فرهنگی و مکانیسم تأثیرگذاری آن بر ارزش‌های خانواده (مطالعۀ موردی: شهرستان نهاوند). فصل­نامۀ مطالعات جامعه­شناختی جوانان، 6(20): 89-57.
خسروی، مصطفی (1398). تأثیر نوسازی اجتماعی – فرهنگی در فرآیند ازدواج (مطالعۀ موردی دانشجویان استان گلستان) (رسالۀ دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بابل).
خسروی، مصطفی؛ حیدرآبادی، ابوالقاسم و فرزانه، سیف­الله (1398). تأثیر نوسازی اجتماعی بر میزان باروری و ناباروری (مطالعۀ موردی دانشجویان استان گلستان). مجلۀ دانشکدۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد. 62: ۳۷۳-۳۶۴.
خدایار، گلثوم و همکاران (1393). میزان و نوع استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه آزاد مشهد. پژوهش‌های ارتباطی، 21(1): 192-167.
ریتزر، جرج (1374). نظریۀ جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی، نشر علم، تهران: چاپ دوم.
زاهدی، محمدجواد؛ نایبی، هوشنگ؛ دانش، پروانه و نازک تبار، حسین (1392). تبیین جامعه­شناختی تأثیر فرآیند نوسازی در ساختار خانواده (مقایسۀ نقاط شهری و روستایی در استان مازندران). مطالعات راهبردی زنان، 16(61): 148-97.
زاهدی، محمدجواد، و همکاران (1392). نوسازی و فرآیند تحول ارزش‌ها در حوزۀ خانواده (بررسی نمونه‌ای دگرگونی ارزش‌های خانوادگی در شهر بوکان). مجلۀ جامعه­شناسی ایران، 14(1): 97-67.
زاهدی، محمدجواد (1386). توسعه و نابرابری. تهران: مازیار.
زاهدی، محمدجواد (1382). توسعه و تضاد. تهران: نشر مازیار
زینلی، حنانه؛ سلطانی فر، محمد و افسانه مظفری (1397). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی موبایلی بر توسعۀ مشارکت اجتماعی. مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، ۱۰(۴): 108-97.
شایگان، فریبا و رحیمی، محمد (1395). بررسی جامعه­شناختی رابطۀ مصرف شبکه‌های اجتماعی مجازی و گرایش به انحرافات اخلاقی (مورد مطالعه جوانان 15 تا 29 سال شهر تهران). مطالعات راهبردی ورزش و جوانان، 15(34): 193-167.
شکاری نمین، شیدا و حاجیانی، ابراهیم (1393). بررسی تأثیر شبکه‌های اجتماعی مجازی (فیس بوک) بر سبک زندگی جوانان. مدیریت فرهنگی، 8(26): ۷۹-۶۳.
شهابی، محمود و قدسی، بیات (1391)، شبکه‌های اجتماعی مجازی و کاربران جوان، از تداوم زندگی واقعی تا تجربۀ جهان وطنی. مجلس و راهبرد، 19(66): 180-155.
صادقی، علی و عامری، زینب (1395). شبکه‌های اجتماعی مجازی و آسیب‌های اجتماعی مطالعۀ موردی: امنیت عمومی. پویش در آموزش علوم انسانی، 2(1) (پیاپی5): 65-51.
طالب‌پور، اکبر؛ منصوری، فردین و رستمی، تورج (1396). تأثیر استفاده غیر متعارف و بی­رویه از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر گرایش جوانان به ناهنجاری‌های اجتماعی (مورد مطالعه کرمانشاه). بررسی مسایل اجتماعی ایران (نامۀ علوم اجتماعی)، 8(2): ۱۲۶-۱۰۳.
طبیبی‌جبلی، مجید؛ ازغندی، علیرضا؛ طاهری، ابوالقاسم و شالچی، وحید (1396). نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در فرهنگ سیاسی ایران (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه‌های تهران). مجلۀ مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، 10(1): 73-61.
عاملی، رضا و حسنی، حسین (1391). دوفضایی شدن آسیب‌ها و ناهنجاری‌های فضای مجازی: مطالعۀ تطبیقی سیاست­گذاری‌های بین المللی. تحقیقات فرهنگی، 5(1)، پیاپی 17: 30-2.
غیاثوند، احمد (1398). تحلیل پیشرفته مدل­یابی معادلات ساختاری با کاربرد Smart  PLS، زیر نظر معاونت پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
فرقانی، محمدمهدی و مهاجری، ربابه (1397). رابطۀ بین میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی و تغییر در سبک زندگی جوانان. مطالعات رسانه‌های نوین، 4(13): ۲۹۲-۲۵۹.
فرقانی، محمد مهدی و قلی زاده، شهریار (1399). تأثیر میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی بر سرمایۀ اجتماعی دانشجویان (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه محقق اردبیلی). مطالعات رسانه‌های نوین، 7(26): 301-273.
کوزر، لوئیس (1373). زندگی و اندیشه بزرگان جامعه‌شناسی (چاپ پنجم). ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: علمی.
کفاشی، مجید (1387). بررسی تأثیر اینترنت بر ارزش‌های خانواده. پژوهش اجتماعی، 2(3): 76-55.
کوهی، کمال؛ علیزاده اقدم، محمدباقر؛ عباس زاده، محمد و جمالی، یاور (1392). جوانان و فیسبوک مقایسۀ ارزش‌های اخلاقی کاربران و غیرکاربران فیسبوک در محیط واقعی و مجازی (مورد مطالعه: دانشجویان دانشگاه بوعلی‌سینای همدان). پژوهش­نامۀ جامعه­شناسی جوانان، ۲(3): 7-۷.
کرمی، عزت االله و فنایی، ابوطالب (1373). بررسی نظریه­پردازی‌های ترویج. ج دوم، معاونت ترویج و مشارکت مردمی.
گیدنز، آنتونی (1382). چشم­انداز خانواده. ترجمۀ محمدرضا جلایی پور، بازتاب اندیشه آذر، 44: 21-13.
گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیته. ترجمۀ محسن ثلاثی چاپ دوم. تهران: نشر مرکز.
گیدنز، آنتونی (1388). تجدد و تشخص چاپ ششم. ترجمۀ ناصر موفقیان، تهران: نشر نی.
گل‌گل، بهروز (1392). نقش اینترنت و شبکه‌های مجازی بر هویت سیاسی و اجتماعی جامعه. ماه­نامۀ کودک، ۱۱۷: 58.
محسنی، منوچهر (1379). بررسی آگاهی‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی و فرهنگی در تهران. تهران: زهد.
محبی، علی و کیا، علی‌اصغر (1399). شبکه‌های اجتماعی و تغییرات فرهنگی بین دانشجویان دانشگاه‌های تهران؛ بر پایۀ ارزش‌های مادی و فرامادی اینگلهارت. مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 21(51): 90-63.
محمدپور، احمد؛ صادقی، رسول؛ رضایی، مهدی و پرتوی، لطیف (1388). سنت، نوسازی وخانواده، مطالعۀ تداوم و تغییرات خانواده در اجتماع­های ایلی با استفاده از رهیافت روش تحقیق ترکیبی. پژوهش زنان، 7(4): 93-71.
محسنیان‌راد، مهدی (1380). ارتباط­شناسی (نسخۀ ششم). تهران: سروش.
مرادی، علی و محمدی‌فر، نجات (1399). نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری هراس اجتماعی و تغییر سبک زندگی ناشی از ویروس کرونا (مطالعۀ موردی شهر کرمانشاه). مجلۀ انتظامی، 12(2): ۱۴۸-۱۲۳.
معمار، ثریا؛ عدلی پور، صمد و خاکسار، فائزه (1391). شبکه‌های اجتماعی مجازی و بحران هویت (با تأکید بر بحران هویتی ایران). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 1(4): 176-155.
مهدی زاده، محمد (1389). نظریه‌های رسانه: اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی. تهران: هم‌شهری.
نازک‌تبار، حسین و ابراهیمی، هادی (1401). مطالعۀ تأثیر نوسازی بر هویت اجتماعی شهروندان (مورد مطالعه: شهروندان بالای 18 سال ساکن شهر ساری). جامعه­شناسی سیاسی ایران، 5(12): 1387-1376.
نادری و همکاران (1401). بررسی تأثیر سرمایۀ فرهنگی درونی شده بر گرایش به مدرنیسم در جوانان خرم­آباد. مجلۀ مدیریت فرهنگی، 16(57): 164-145.
نجفی‌ایوکی، پیمان (1392). بررسی تأثیر شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی زبان بر ارزش‌های خانوادگی دانش‌آموزان (پایان­نامۀ کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه آزاد بابل).
وبستر، فرانک (1383). نظریه‌های جامعۀ اطلاعاتی (نسخۀ دوم). ترجمۀ اسماعیل قدیمی. تهران: قصیده سرا.
ورزی‌کناری، امین؛ حیدرآبادی، ابوالقاسم و پهلوان، منوچهر (1398). نوسازی فرهنگی و ارزش­های خانواده در بین دانش­آموزان دبیرستانی استان مازندران. مطالعات توسعۀ اجتماعی ایران، 11(3): 78-65.
ودودی، الهه و دلاور، علی (1394).  بررسی تأثیر شبکه‏های اجتماعی مجازی در تغییر  ویژگی­های شخصیتی جوانان. روان‌شناسی تربیتی، 11(35): ۶۲-۴۱.
ویندال، سون؛ سیگنایتزر، بنو و اولسون، جین تی (1387). کاربرد نظریه‌های ارتباطات. ترجمۀ علیرضا دهقان. تهران: جامعه­شناسان.
وبلاگ جامعه­شناسی نوین (1390). دیدگاه نوسازی و توسعه. تاریخ درج 4/10/1390 تاریخ مراجعه 25/5/1402 دسترسی در
http://sociology1.blogfa.com/post/30
یسری، مهدی (1396). مفاهیم نوسازی، پیشرفت و تکامل در توسعه. تاریخ درج 22/5/1396 تاریخ مراجعه 25/5/1402 دسترسی در https://www.cgie.org.ir/fa/news/179057/
 
 
 
 
Aghajanian, A. (2001). Family and family change in Iran. Diversity in families: A global perspective. Hennon CB, Brubaker TH, Belmont, editors. 1st ed. Canada: Wadsworth Publishing Company, 45-54.
Chen, P. T., & Kuo, S. C. (2017). Innovation resistance and strategic
implications of enterprise social media websites in Taiwan through knowledge sharing perspective. Technological Forecasting and Social Change, 118, 55-69.
Chosunil, B. O. (2002). Korea number six internet use. Available at:
http:/www.chosum.com
Chou, A. & Lim, B. (2010). A framework for measuring happiness in online social network. I11inois state university.
Dunn, T., & Castro, A. (2012). Postmodern society and the individual: The structural characteristics of postmodern society and how they shape who we think we are. The Social Science Journal, 49(3), 352-358.
Hirschman, C., & Minh, N. H. (2002). Tradition and change in
Vietnamese family structure in the Red River Delta. Journal of Marriage and Family. 64(4), 1063-1079.
Kartosi, Z (2004). Aspect of gender in social network, social identity,
information and markets. Proceeding of faculty of economics and business Administration.
Lai, Q., & Thornton, A. (2015). The making of family values: Developmental idealism in Gansu, China. Social Science Research, 51, 174-188.
Malhotra, A., & Tsui, A. O. (1996). Marriage Timing in Sri Lanka: The Role of Modern Norms and Ideas. Journal of Marriage and Family, 58(2), 476-490.
Mc Quail, D. (2005). Mass media communication theory (5 ed.). London: sage.
Mika, p. (2007). Social networks and the semantic web. Springer Science & Business Media.
Phulari, S. S., Khamitkar, S. D., Deshmukh, N. K., Bhalchandra, P. U., Lokhande, S. N., & Shinde, A. R. (2010). Understanding Formulation of Social Capital in Online Social Network Sites (SNS). International Journal of Computer Science Issues (IJCSI), 7(1), 92.
Rideout, V. J., & Foehr, U. G. & Roberts, DF. (2010). Generation M2: Media in the lives of 8- to 18-year-olds. The Kaiser Family Foundation.
Schwarzer, S. (2011). Political socialization as the driving factor for political engagement and political participation. Retrived from https://www.exeter.ac.uk/media/universityofexeter/elecdem/pdfs/amsterdamwksp/Steve_Schwarzer_Political_socialization.pdf
Toren, N. (2003). Tradition and transition: Family change in Israel. Gender Issues, 21(2), 60-76.
Tyler, T. (2012). Social networking and globalization. Mediterranean
Journal of Social Sciences, 4(6), 32- 45
Wellman, B. (1999). Networks in the global village: life in contemporary communities (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429498718
Wellman, B. (2001). The persistence and transformation of community:
From neighbourhood groups to social networks. Report to the law commission of Canada, 45, 436-455.
Wellman, B., Haase, A. Q., Witte, J., & Hampton, K. (2001). Does the Internet increase, decrease, or supplement social capital? Social networks, participation, and community commitment. American behavioral scientist, 45(3), 436-455.
Wellman, B., Haase, A. Q., Witte, J., & Hampton, K. (2001). Does the Internet increase, decrease, or supplement social capital? Social networks, participation, and community commitment. American behavioral scientist, 45(3), 436-455.