سازمان‌های غیردولتی و برساخت مسائل محیط زیست: توقف طرح بایوجمی در تالاب انزلی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

2 استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم‌اجتماعی، دانشگاه پیام‌نور، تهران، ایران

3 استاد جامعه‌شناسی، گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم‌اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

اهداف: مقاله حاضر با هدف مطالعه نقش سازمان‌های غیردولتی در برساخت مسائل محیط زیست و با تمرکز به پروژه رسوب‌زدایی بایوجمی در تالاب انزلی، از منظری اجتماعی نوشته شده است. با آغاز مراحل آزمایشی پروژه بایوجمی، جنبش ضد بایوجمی در استان گیلان با مرکزیت شهر انزلی به راه افتاد که سازمان‌های غیردولتی یکی از مدعیان اصلی این جنبش بودند. ادعاسازی به عنوان بخشی از رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی، شیوه‌ای را که مشکلات محیط ‌زیستی و همچنین ابزارها و شیوه‌های رسیدگی به آن‌ها از نظر اجتماعی ساخته شده و مورد مناقشه قرار می‌گیرند، برجسته می‌کند. این نوع برداشت از مشکلات محیط زیست به معنای تعریف این مسائل بدون توجه به ابعاد عینی آن‌ها نیست. بلکه منظور این است که باید به فرآیندهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و تاریخی مربوط به پیدایش چنین مشکلاتی نیز توجه کرد. روش مطالعه: پژوهش با روش مطالعه موردی کیفی و مبتنی بر تحلیل مضمون متون حاصل از مصاحبه، مشاهده و اسناد انجام شده است. مشارکت‌کنندگان 26 نفر از مؤسسان و هیأت ‌مدیره سازمان‌های غیردولتی محیط زیستی استان گیلان هستند و اطلاعات مورد نیاز به کمک مصاحبه عمیق از مشارکت‌کنندگان، مطالعه اسناد و مشاهده میدانی گردآوری شد. یافته‌ها: بر اساس مطالعه فعالیت‌های سازمان‌های غیردولتی در زمینه محیط زیست، بالاخص در زمینه مقاومت علیه اجرای بایوجمی، شش مضمون فراگیر شامل عملکردهای علمی، بلاغتی، آموزشی- ترویجی، رسانه‌ای، ارتباطات سازمانی و تاکتیک‌های عملی در مناقشه سیاسی، از داده‌های حاصل از تحقیق استخراج شد که بیانگر شیوه عمل سازمان‌های غیردولتی در فرآیند برساخت مسائل محیط زیستی است. نتیجه‌گیری: طی فرآیندی که شامل عملکرد سازمان‌ها در مضامین مذکور است، مسأله بایوجمی در عرصه عمومی مورد توجه قرار گرفته و تصمیم مبتنی بر خواست و ادعای سازمان‌های غیردولتی، برای حل آن گرفته می‌شود. با این وصف نتیجه کنشگری سازمان‌های غیردولتی در زمینه پروژه بایوجمی، در نهایت دستور توقف اجرای آن را به همراه داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Non-Governmental Organizations and Construction of Environmental Issues: Stopping the Biogem Project in Anzali Lagoon

نویسندگان [English]

  • Susan Tahmasebei 1
  • Mohammad Javad Zahedi Mazandarani 2
  • Sadegh Salehi 3
1 Ph.D. student in Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran,
2 Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Mazandaran University, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Objectives: This research aims to study the role of non-governmental organizations in environmental construction issues, with a focus on the biogenic sedimentation project in Anzali Lagoon from a social perspective. With the beginning of the experimental stages of the biogeme project, the anti-biogeme movement was launched in Giulan province, with the city of Anzali being a focal point where NGOs were one of the main contenders of this movement. Assertion as part of the social constructionist approach is highlighted in the way environmental problems, as well as the means and methods of addressing them, are constructed and contested. This type of understanding of environmental problems does not mean defining them without considering their objective dimensions. Rather, it means that attention must be paid to social, cultural, political, and historical processes related to the emergence of such problems. Method: The research is qualitative in nature and is conducted based on the content analysis of texts obtained from interviews, observations, and documents. The participants are 26 founders and board of directors of environmental NGOs in Giulan province, and the required information was collected through in-depth interviews as well as documents and field observation. Findings: Based on the study of the activities of NGOs in the field of environment, especially resistance against the implementation of biogeme, six overarching themes, including scientific, rhetorical, educational-promotional, media, organizational communication, and practical tactics in political conflict, were extracted from the data obtained in the course of the study which indicates the way NGOs perform in the environmental construction issues. Conclusion: Through a process that includes the performance of organizations in the aforementioned themes, the issue of biogeme is taken into consideration in the public arena, and a decision is made based on the demands and claims of NGOs to solve it. With this description, the result of the NGO activism in the field of biogeme projects accompanied an order to stop their implementation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • social constructionism
  • claims making
  • environmental issues
  • non-governmental organizations
  • Giulan Province
ایمان، محمدتقی (1391). روش‌شناسی تحقیقات کیفی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
زاهدی، محمد جواد (1388). نقش سازمان‌های غیردولتی در توسعه پایدار، تهران: انتشارات مازیار.
ساتن، فلیپ دبلیو (1397). درآمدی بر جامعه‌شناسی محیط زیست. ترجمه صادق صالحی. تهران: انتشارات سمت. (سال اصلی اثر چاپ شده 2007).
شاطری، پروانه؛ صالحی، صادق؛ محسنی، رضاعلی و شریفی، منصور (1400). سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی و شیوه‌های جلب مشارکت اعضا (مطالعۀ سازمان‌های مردم‌نهاد محیط زیستی تهران با رهیافت نظریۀ بنیادی). جامعه‌شناسی کاربری، 82(2)، 128-91.
صالحی، صادق و غلامدوست اشکیکی، عاطفه (1392). ارزیابی مدل مدیریت مشارکتی تالاب‌ها از نظر محلی (مطالعه موردی: تالاب انزلی، گیلان). فصل­نامه علوم محیطی، 11(1)، 118-105.
ضابطیان، بهرنگ و موسوی، مرضیه (1400). بررسی سازوکارهای برساخت مسائل محیط زیستی، مورد مطالعه: کارزار مردمی توقف تونل بهشت‌آباد. برنامه‌ریزی رفاه توسعه اجتماعی، 12(49)، 174-217.
عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن و شیخ‌زاده، محمد (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، 198-151.
فلیک، اووه (1394). درآمدی بر تحقیق کیفی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشرنی. (سال اصلی اثر چاپ شده 2008).
کرسول، جان (1394). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمه حسن دانایی فرد. تهران: نشر صفار. (سال اصلی اثر چاپ شده 2017).
لطفی، بهنام و رازقی، نادر (1398). تحلیل برجسته‌سازی مسائل اجتماعی در سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی استان تهران. رفاه اجتماعی، 19(74)، 323-365.
محمدی، سعدی؛ منوچهری، سوران و طلعتی، مرضیه (1396). نقش انجمن‌های مردم‌نهاد در توسعه ظرفیتی جامعه محلی در راستای حفاظت محیط زیست روستایی (مورد مطالعه: انجمن زیست‌محیط سبز چیا). فصل­نامه آموزش محیط زیست و توسعه پایدار، 6 (1)، 99-83.
هانیگن، جان (1398). جامعه‌‌شناسی محیط زیست. ترجمه صادق صالحی. تهران: انتشارات سمت. (سال اصلی اثر چاپ شده 2006).
 
Abedi Jafari, H., Taslimi, M. S., Faqihi, A., & Sheikhzadeh, M. (2011). Thematic analysis and the network of themes: a simple and efficient way to explain patterns in qualitative data. Strategic management though, 5(2), 151-198. [In Persian].
Aikava, Y., (2017). Environmental NGOs and environmental pollution in China. In H. Kitagawa (Ed.). Environmental policy and governance in china (pp177-194). Japan: Tottori University of Environmental Studies.
Beck, U. (1996). World risk society as cosmopolitan society? Ecological questions in a framework of manufactured uncertainties. Theory, culture and society, 13(4), 1-32.
Benton, T. (1994). Biology and social theory in the environmental debate. In Redclift and Benton (Eds.). Social theory and the global environment. (pp.28-50). London: Routledge.
Best, J. (1989). Afterword: extending the constructionist perspective: a conclusion – and an introduction. In J. Best (Ed.), Images of Issues: Typifying contemporary social problems. New York: Aldine de Gruyter.
Bhati, A. (2013). Role of public relations for effective communications in NGOs. International journal of scientific research, 2(11), 338-340.
Blowers, A. (1993). Environmental policy: the quest for sustainable development. Urban Studies, 30(4/5), 775-796.
Braun, V. & Clarke, V. (2008). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101.
Brown, P. (1995). Naming and framing: the social construction of diagnosis and illness. Journal of health and social behaviour, (Extra Issue), 34-52.
Buijs, A. E., (2009). Public support for river restoration. A mixed-method study into local residents support for and framing of river management and ecological restoration in the Dutch floodplains. Journal of Environmental Management, 90: 2680-2689.
Burningham, K. (1998). A noisy road or noisy resident?: a demonstration of the utility of social constructionism for analysing environmental problems. The Sociological review, 46(3), 536-565.
Creswell, J. W. (2015). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches. (Danaiifard, H., Kazemi, H., Tranc). Tehran: Nashr- e Nay. [In Persian].
Crowfoot, J. & Wondolleck, J. (1990). Environmental disputes: community involvement in conflict resolution. Washington: Island Press.
Dalton, R. J. (2015). Waxing or waning? The changing patterns of environmental activism. Environmental Politics, 24(4), 530–552.
Dickens, P. (1992). Society and Nature: Towards a Green Social Theory. London: Harvester Wheatsheaf.
Dunlap, R. E. & Catton, W. R. (1997). Environmental sociology. Annual review of sociology, 5, 243–273.
Flick, U. (2015). An introduction to qualitative research. (Jalili, H., Tranc). Tehran: Nashr- e Nay. [In Persian].
Hanke, R., Gray, b., & Putnam, L., (2002). Differential framing of environmental disputes by stakeholder groups. Bolton Hall 102, Texas A&M University College Station.
Hannigan, J. (2019). Environmental sociology (Salehi, S., Trance). Tehran: Entesharat- e SAMT. [In Persian].
Hannigan, J. A. (1995). Environmental sociology: a social constructionist perspective. London: Routledge.
Harding, R. (1998). Environmental decision-making: the roles of scientists, engineers and the public. Sydney: The Federation Press.
Hashemi, F., Sadighi, H., Chizari, M., & Abbasi, E. (2019). The Relationship between eNGOs and government in Iran. Heliyon, 5, 1- 6.
Hilgartner, S., & Bosk, C. (1988). The Rise and fall of social problems: a public arenas model. American journal of sociology, 94(1), 53-78.
Iman, M. (2012). Methodology of qualitative researches. Qom: Research institute of Hawzah & University. [In Persian].
Jakku, E. (2004). Murky waters? science, politics and environmental decision-making in the brisbane river dredging dispute. (Doctoral dissertation). Australian school of environmental studies.
Jasanoff, S. (1987). Contested boundaries in policy-relevant science. Social studies of science, 17 (2), 195-230.
Jasper, J. m., & Poulsen, J. D. (1995). Recruiting strangers and friends: Moral shocks and social setworks in animal rights and anti-nuclear protests. Social problems, 42(4), 493-512.
Liberatore, A. (1995). The social construction of environmental problems. Environmental policy in an international context, 1, 59-83.
Lotfi, B., razeghi, N. (2019). Analysis of technics and types of vulnerable groups problems construction by Tehran Province NGOs. Refahj, 19(74), 325-368. [In Persian].
MacNaughton, A., & Martin, J. (2002). Managing environmental conflict and disputes for improved EDR results. In A. MacNaughton and J. Martin (Eds.). Environmental dispute resolution: anAnthology of practical solutions. Chicago: Section of environment, energy and resources book publications committee. American bar association.
Mohammadi, S., Manoochehri, S., Talati, M. (2017). Role of non-governmental associations in the development of local community capacity to protect the rural environment (case study: Chia green environment community). Environmental education and sustainable development, 6(1), 83- 99. [In Persian].
Mulcahy, A. (1995). Claims-making and the construction of legitimacy: press coverage of the 1981 Northern Irish hunger strike. Social problems, 42 (4), 449-467.
Nasirah Abdullaha, A., Husaina, K., Bokharia, M., Jano, z., Kamarudina, M. F., & Shamsuri Md Saada, M. (2014). Malaysian environmental NGOs on the world wide web: communicating campaigns through the power of photographs. Procedia - social and behavioral sciences, 155, 136-140.
Ozawa, C. (1996). Science inenvironmental conflicts. Sociological Perspectives, 39 (2), 219-230.
Potter, J. (1996). Discourseanalysis and constructionist approaches: theoretical background. in J. Richardson (Ed.). Handbook of qualitative research methods for psychology and the social sciences, leicester. England: BSP Books.
Qiaoan, R. (2018). Harmony at play environmental ngos policy advocacy china, Civil Society in East Asian Countries: Contrubutions to democracy, peace and sustainable development. Proceedings of the conference.
Rai Singh, H., & Abdul Rahman, S. (2010). An approach for environmental education by non- governmental organizations (NGOs) in biodiversity conservation. Procedia - social and behavioral sciences, 42, 144-152.
Salehi, S., Qolamdoust, A. (2013). Assessment of a model of collaborative management for wetlands from a community viewpoint (case study: Anzali Wetlands). Environmental Sciences, 11(1), 105-111. [In Persian].
Sharova, N. (2015). Australia’s flirtation with climate policy: role of industry groups, environmental NGOS, think tanks, and public opinion. (Doctoral dissertation). The University of Wyoming.
Shateri, P., Salehi, S., Mohseni, R. M., Sharifi, M. (2021). Environmental non-governmental organizations and ways for attracting new members (a study of Tehran’s non-governmental organizations using the fundamental theory approach. Journal of Applied Sociology, 82(2), 217-274. [In Persian].
Sutton, P. W. (2018). Envirnomental sociology (Salehi, S., Tranc). Tehran: Entesharat- e SAMT. [In Persian].
Yearley, S. (1991). The Green Case: a sociology of environmental issues, arguments and politics. London: HarperCollins Academic.
Yearley, S. (2002). The social construction of environmental problems: a theoretical review and some not-very-Herculean Labours. in R. Dunlap, F. Buttel, P. Dickens and A. Gijswijt (Eds.). Sociological theory and the environment: classical foundations, contemporary insights. Lanham and Oxford: Rowman and Littlefied.
Zabetiyan, B., & Mosavi, M. (2021). The study of sociology in relation to mechanisms of construction in environmental problems the study will be focused on: the effort and actions of people due to stopping Behesht Abad tunnel. Journal of Social Development & Welfare Planning, 12(49), 217-274. [In Persian].
Zahedi, M. J. (2009). The role of non-governmental organization in sustainable development, Tehran: Maziar. [In Persian].