مطالعه جامعه‌شناختی رفتارهای انحرافی دانشجویان: کاربست تجربی نظریه انتخاب عقلانی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه مازندران

چکیده

مراجعه به تحقیقات پیشین نشان دهنده شیوع قابل توجه رفتارهای انحرافی در میان دانشجویان می‌باشد. چهارچوب نظری پژوهش حاضر نظریه انتخاب عقلانی بوده و مدل ساختاری روابط بین متغیرها نیز بر مبنای آن تنظیم شده است. در نظریه انتخاب عقلانی از یک طرف تاکید بر منافع جرم و از طرف دیگر فرصت‌های جرم است که ترکیب این دو عامل با یکدیگر زمینه‌های وقوع جرم را مهیا می‌سازد. نظریه‌پردازان انتخاب عقلانی بر روی عوامل موقعیتی و هزینه‌ها و منافع ادراک شده از جرم به عنوان عوامل موثر بر انتخاب اهداف و تصمیم‌های مجرمانه تمرکز می‌کنند. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه است، که در میان نمونه‌ای به حجم 435 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز و با استفاده از نمونه‌گیری طبقه‌بندی متناسب با حجم توزیع و گرد‌آوری شده است. نتایج آزمون مدل معادلات ساختاری حاکی از برازش داده‌های مشاهده شده با مدل نظری تحقیق در کل نمونه می‌باشد. نتایج حاصل از تحقیق مبین این است که فرصت‌ها و نیاز منفعت‌گرایانه عامل اصلی رفتارهای انحرافی در میان دانشجویان می‌باشد. این دو عامل از طرف دیگر همان ویژگی‌های ساختاربندی انتخاب است که راه‌کاری برای پیش‌گیری از وقوع جرایم و رفتارهای انحرافی عمل می‌کند. زیرا ویژگی‌های ساختاربندی انتخاب نه تنها اطلاعاتی راجع به جرم را فراهم می‌کند، بلکه در مورد مجرم (نیازهایش، اولویت‌هایش، ویژگی‌های شخصیتی و ادراکاتش)، نیز اطلاعاتی در اختیار قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological study of deviant behaviors among university students: An application of rational choice theory

نویسندگان [English]

  • Akbar Aliverdinia
  • Daryoush Ghahraminian
چکیده [English]

The present study aims to investigate the type and the extent of the spread of deviant behaviors. The theoretical framework of this study is based on rational choice theory. The structural model has also been adjusted on the basis of the relationships between the variables. This study employs a survey that including a sample of 435 students of Tabriz University who have been chosen by the method of proportionate stratified random sampling. Generally speaking, the research findings of this analysis accord with the theoretical model. Furthermore, the research findings confirm that the dependent variable is significantly affected by investment, opportunity, curiosities-excitement, and utilitarian need variables. However, the results do not support the significant effects of continuity, moral beliefs, self-control and punishment variables. More specifically, the effects of opportunity variable are significant in all aspects of deviant behaviors. Finally, the detailed analysis identifies that the rational choice theory can only explain deviant behaviors among male students as it does not apply to female gender.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rational choice
  • deviant behaviors
  • Opportunity
  • utilitarian need