سرمایه اجتماعی در بازارهای تاریخی ایران (مطالعه موردی بازار تاریخی تبریز)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

چکیده

بازارهای تاریخی ایران، نمونه­ای جامع از فرهنگ بومی ایرانی را به نمایش می­گذارند و سرمایه اجتماعی این بازارها را می­توان در ابعاد فرهنگی و مذهبی، اجتماعی، اقتصادی، تاریخی، معنایی و فضایی بررسی نمود. بازارهای تاریخی از الگوها و کیفیتهای محیطی مطلوبی در فضاها، سنتهای داد و ستد و رویدادها برخوردارند که محمل سرمایه­های اجتماعی غنی و پویایی در گذر زمان بود­ه­اند. امری که با احداث پاساژها و مراکز خرید معاصر با سبکهای غیربومی مورد تضعیف واقع شده است. این مقاله با هدف تبیین ابعاد و کیفیتهای سرمایه اجتماعی در بازارهای تاریخی و نمونه موردی بازار تاریخی تبریز انجام می­شود، که  با استفاده از روش تحقیق تحلیلی_اسنادی و پیمایش میدانی انجام می­شود. بازارهای تاریخی با برخورداری از الگوهای ارزشمند در ساختار و اجزاء سنتهای بومی در فضاهایی همچون راسته، تیمچه­، سرا، دالان و مسجد، مجموعه عظیمی از سرمایه اجماعی را با خود در گذر زمان حمل می­نماید. سرمایه اجتماعی در بازار تبریز بر اساس پایه اقتصادی، سیستم فضایی و کالبدی حجره­ای؛ فرهنگ ایرانی_ اسلامی (درهم تنیدگی و انسجام نظم اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی؛ مرکزیت مساجد و مراجعه کسبه و مراجعین برای ادای نماز؛ برگزاری مراسمات فرهنگی و مذهبی در جشنها، عزاداری؛ اعتقادات دینی؛ همیاری نیازمندان؛ روابط همسایگی مستحکم) استوار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social Capital in Iranian Historical Bazaar (Case Study: Tabriz Historic Bazaar)

نویسنده [English]

  • Asghar Molaei
Assistance Professor at Islamic art Tabriz University
چکیده [English]

Iran's historical market (Bazaars) evidently represent Iranian indigenous culture and the social capital of these Bazaars can be explored in cultural, religious, social, economic, historical, semantic, and spatial dimensions. Historical Bazaars hold quality environmental spaces, exchange traditions and events, which have provided rich and dynamic social capital over time. This is, however, undermined by the construction of contemporary passages and shopping malls with non-indigenous styles. This paper aims to explain the dimensions and qualities of social capital in historical Bazaars. It presents a case study of historical Bazaar in Tabriz on the basis of an analytical-documentary research method and field survey. Historic Bazaars carry a substantial collection of social capital over time. This lies in the fact that the historical Bazaars are essentially built on indigenous traditions in such spaces as Rasteh, Timcheh, Serra, Dalan (corridors) and mosques. According to the results of this analysis, social capital in Tabriz Bazaar relies on economic basis, spatial system and Iranian-Islamic culture including celebrations, mourning, religious beliefs, helping the needy, strong neighborly relations.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • social capital
  • socio-cultural contexts
  • economic contexts
  • Tabriz historical Bazaar