پدیدارشناسی تجربه زیسته مادری (مورد مطالعه مادران 20 تا 45 ساله شهر اراک)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری جامعه شناسی مسایل اجتماعی دانشگاه الزهرا تهران، تهران، ایران

چکیده

اهداف: هدف اصلی این پژوهش توصیف عمیق درک مادران از تجربه‌ی مادریشان است. روش‌ مطالعه‌: روش انجام پژوهش از نوع کیفی و به شیوه پدیدارشناسی است. جامعه‌ی موردمطالعه‌ی این تحقیق، مادران 20 تا 45 ساله شهر اراک است و جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از مصاحبه‌های عمیق فردی صورت گرفته است. نمونه‌ها به‌صورت هدفمند انتخاب شدند و پس از انجام 24 مصاحبه، اشباع نظری حاصل شد. پس از ضبط مصاحبه‌ها، داده‌ها مکتوب شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. برای تحلیل داده‌ها از روش کولایزی (1978) که موستاکاس (1994) نیز آن را تشریح کرده، کمک گرفته شده است. یافته ها: تحلیل داده ها نشان می‌دهد که مادران شرکت‌کننده باوجود تفاوت‌هایشان در تحصیلات و شغل، به اشکال مختلف سه مقوله‌ی اصلی بازاندیشی، هویت‌یابی و فشار اجتماعی را در تجربه‌ی مادریشان داشته‌اند. نتیجه‌گیری: بازاندیشی با خرده مقولاتِ: مادری همدلانه، جبرانی، آگاهانه، رقابتی و مادری به معنای برنامه‌ریزی، نشان می‌دهد که مادران امروز در مورد چگونگی مادریشان بازبینی می‌کنند. هویت‌یابی نیز با خرده مقولاتِ: خلق فراغت و تلاش برای ایجاد یا گسترش شبکه‌های ارتباطی، نشان می‌دهد که مادران در جریان کنش مادری درصدد کسب بسته‌های جدید هویتی نیز هستند. همچنین فشار اجتماعی با خرده مقولاتِ: فقدان نهادهای حمایتی و مادر مسئول اصلی در قبالِ فرزند، اشاره به فشاری می‌کند که مادر از جانب جامعه در ارتباط با چگونگی ایفای نقش خود حس می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Phenomenology of Maternal Lived Experience: A Case Study of Mothers Aged 20-45 in Arak City

نویسندگان [English]

  • Khadijeh Safiri 1
  • Fatemeh Zandi 2
1 Professor, Social Sciences Department, Al-Zahra University of Tehran, Tehran, Iran
2 PhD Student, Sociology of social issues, Al-Zahra University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objectives: The main purpose of this study is to describe mothers' deep understanding of their maternal experience. Methods: The research method is qualitative and phenomenological. The study population includes 20-45-year-old mothers in Arak. The study data was collected using in-depth individual interviews. Samples were purposefully selected and after 24 interviews, theoretical saturation was obtained. After recording the interviews, the data were written and analyzed. Data were analyzed using Colaizzi’s (1978) method, which was also described by Mustacas (1994). Results: Data analysis shows that participating mothers, despite their differences in education and occupation, had three main categories of reflection, identification and social pressure in their maternal experience. Conclusion: Rethinking the empathetic, compensatory, conscious, competitive, and planning subcategories, motherhood shows that mothers today are rethinking how their maternal lives are. Identification of the subcategories of creating leisure and trying to create or expand communication networks shows that mothers in the process of motherhood are also seeking new identity packages. Also, the social pressure with the subcategories of lack of supportive institutions, and the mother responsible for the child refers to the pressure that the mother feels in the society regarding how she plays her role

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Phenomenology"
  • "Rethinking"
  • "Identification"
  • "Social Pressure"

مراجع

 
اعزازی، شهلا (1380). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.
بستان، حسین (1390). جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
بوردیو، پی یر (1390). تمایز (نقد اجتماعی قضاوت‌های ذوقی). ترجمه حسن چاوشیان. تهران: نشر ثالث.
تانگ، رزمری (1387). درآمدی جامع بر نظریه‌های فمینیستی. ترجمه منیژه نجم عراقی. تهران: نشر نی.
توحیدی اردهالی، فاطمه و حیدرزاده، الهه (1390). تحقیق کیفی با تأکید بر روش گروه کانونی (مجموعه مقالات روش‌های کیفی در پژوهش‌های اجتماعی). تهران: مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
جلائی پور، حمیدرضا و محمدی، جمال (1388). نظریه‌های متأخر جامعه‌شناسی. تهران: نشر نی.
خسروپناه، محمدحسین (1382). هدف‌ها و مبارزه زن ایرانی (از انقلاب مشروطه تا سلطنت پهلوی). تهران: پیام امروز.
خوشبخت، فریبا و طیبی، رؤیا (1395). مطالعه‌ی ویژگی‌های مادر از دیدگاه دانشجویان دختر. همایش ملی جایگاه و نقش مادر، 28 و 29 شهریور. دانشگاه شیراز.
دوبوار، سیمون (1380). جنس دوم. ترجمه قاسم صنعوی. تهران: توس.
رفعت جاه، مریم (1396). زنان جوان و بازتعریف معنا و نقش مادری مطالعه‌ای بر روی مادران 25 تا 40 ساله ساکن شهرری. مجله جامعه‌شناسی ایران، 18(4)، 164-130.
روشه، گی (1394). جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز. ترجمه عبدالحسین نیک گهر. تهران: نشر نی.
زاهدی فر، پروانه (1385). بررسی اثر مادری بر وضعیت اجتماعی زنان شهر تهران (پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته‌ی علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبائی).
سیدمن، استیون (1390). کشاکش آرا در جامعه‌شناسی. ترجمه هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
فریدمن، جین (1381). فمینیسم. ترجمه فیروزه مهاجر. تهران: نشر آشیان.
کرسول، جان (1396). پویش کیفی و طرح پژوهش (انتخاب از میان پنج رویکرد). ترجمه حسن دانایی فرد و حسین کاظمی. تهران: انتشارات صفار.
گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس (1394). روش‌های تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی و روان‌شناسی. ترجمه احمدرضا نصر و همکاران. تهران: انتشارات سمت.
گرت، استفانی (1385). جامعه‌شناسی جنسیت. ترجمه‌ی کتایون بقایی. تهران: دیگر.
گل‌محمدی، احمد (۱۳۸۰). جهانی شدن و بحران هویت. فصلنامه مطالعات ملی، ۳(۱۰)، ۴۸-۱۳.
محمدپور، احمد (1398). روش در روش، درباره ساخت معرفت در علوم انسانی (ویراست دوم). تهران: انتشارات لوگوس.
محمدی فشارکی، نجمه (1392). بررسی مفهوم مادری در بین دو نسل از زنان (پایان‌نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه الزهرا تهران).
میرزا نژاد، مریم (1388). بررسی تجربه مادری در میان زنان جوان- مطالعه موردی شهرستان جویبار- (پایان‌نامه کارشناسی ارشد مطالعات زنان دانشگاه علامه طباطبایی).
 
 
 
Adams, P. & Cowie, E. (1990). The woman in question. Cambridge: MIT Press.
Badinter, E. (1980). L,Amour en plus: histoire de l,Amour maternel. Paris: Flammarion.
Blaffer Hrdy, S. (1999). Mother nature: Maternal instincts and how they shape the human species. New York: Ballantine books.
Carson, A. & Chabot, C. & Greyson, D. & Shannon. & Duff, P. & Shoveller, J. (2017). A narrative analysis of the birth stories of early – age mothers. sociology of Health & Illness. 39 (6), 816-831.
Chodorow, N. (1978). The reproduction of mothering: Psychoanalysis and the sociology of gender . University of California Press.
Chodorow, N. (1981). The reproduction of mothering: A methodological debate. Chicago Journals, 6(3), 482-514.
 Firestone, Sh. (1970). The Dialectic of Sex: The Case for Feminist Revolution. New York: Bantam Books.
Friedan, B. (1963). The feminine mystique, Harmondsworth, Middlesex: Penguin.
Glenn, E. (1974). Social constructions of mothering. A thematic overview In mothering: ideology, experience and agency. London: Routledge.
Greenlee, J. (2014). The political concequences of motherhood. Michigan: The University of Michigan Press.
Held, V. (1993). Feminist morality: transforming culture, society, and politics. Chicago: University of Chicago.
 Kanji, Sh. & Cahusac, E. (2015). Who am I? Mothers Shifting identities, loss and Sensemaking after workplace exit. human relations, 68(9), 1415-1436.
 Khadem Saba, P. & Azkia, M.& Safiri, Kh.& Seifollahi, S. (2019). Fluidity of the concept of mothering (A sociological study on mothering in the lived experience of the working mothers and fathers in Tehran). International Journal of Social Sciences, 9(4),1-10.
 Laney, E. & Lewis Hall, E. & Anderson, T. & Willingham, M. (2015). Becoming a mother: The influence of motherhood on women’s identity development. Identity: An International Journal of Theory and Research, (15),126-145.
Loftus, J. & Namaste, P. (2011). Expectant mothers: women’s infertility and the Potential identity of biological motherhood. Qualitative Sociology Review, 7(1),98-121.
McDonnell, E. (2007). Mama Rama: A memoir of sex, kids, & Rock ‘n’ Roll. moral education. Berkeley: university of California Press.
O’Reilly, A. (2004). Introduction in mother outlaws: theories and practices of empowered mothering. London: The Women’s Press.
Oakley, A. (1976). The woman`s work: the housewife, past and present. Random House Inc.
Orenstein, P. (2008). Waiting for daisy. Blumsbury Publications. Random House Inc.
Rich, A. (1976) Of woman born: motherhood as experience and institution. New York: Norton.
 Rosenberg, C. (2009). Mothers negotiating their identity: A creative narrative inquiry. University of the West of England. Enquire 2(1), 108- 132.
Sherwin, S. (1998). Abortion through a feminist ethics lens. Revue Canadienne De Philosophie, 30(3), 327-342.
Smith, S. (2013). Black feminism and intersectionality. International Socialist Review, 91(11), 1-16.
Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks, CA: Sage.
Walker, R. (2007). Baby love: Choosing motherhood after a lifetime of ambivalence. Penguin.
Woolf, V. (1929). A room of one’s own.
 
جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی
دوره 8، شماره 18
اسفند 1400
صفحه 37-62

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار