شناسایی و اولویت‌‌بندی عناصر هویت فرهنگی در تکوین و پایداری هویت قوم ترک

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته جامعه شناسی فرهنگی، دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار مدعو دانشکده ادبیات، علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و دانشیار گروه انسان‌شناسی دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد، گروه جامعه شناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: هدف مقاله حاضر شناسایی و اولویت‌‌بندی عناصر هویت فرهنگی زمینه‌‌ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک است.روش مطالعه: روش تحقیق به صورت کیفی-کمّی بود. بخش کیفی از طریق مصاحبه با 22 نفر از خبرگان آذری ساکن در شهر تهران و مراکز استان‌های ترک‌زبان به روش گلوله برفی در سال 1399 تا رسیدن به اشباع نظری صورت پذیرفت. بخش کمّی با 384 نفر از ساکنین مراکز استان‌‌های آذری‌‌نشین با استفاده از فرمول کوکران به روش تصادفی طبقه‌‌ای انجام شد. ابزار سنجش در بخش کیفی، چک لیست و پرسشنامه نیمه‌‌ساختاریافته بود. ابزار سنجش در بخش کمّی، پرسشنامه محقق‌‌ساخته مستخرج از شاخص‌‌های شناسایی شده توسط خبرگان بود. جهت روایی سنجی مضامین مصاحبه‌ها؛ دو مرحله متوالی از نظرسنجی با خبرگان استفاده شد. جهت سنجش روایی پرسشنامه محقق‌‌ساخته از اعتبار محتوایی و اعتبار سازه‌‌ای و جهت سنجش پایایی نیز از آلفای کرون‌‌باخ بهره گرفته شد.یافته‌‌ها: یافته‌‌ها در بخش کیفی نشان داد؛ بر اساس روش «تحلیل‌‌مضمون» حاصل از مصاحبه با خبرگان؛ از بین 144 مضمون، 74 کد طبقه‌‌بندی شده، 12 مضمون فرعی و در نهایت چهار مضمون اصلی شامل 1. جغرافیا 2. زبان 3. نگرش فردی 4. ویژگی‌‌های شخصیتی هستند که شاخص‌‌های آنها به عنوان عناصر هویت فرهنگی زمینه‌‌ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک شناسایی شدند. یافته‌‌ها در بخش کمّی نیز نشان داد؛ بر اساس تحلیل عاملی اکتشافی انجام شده پنج عامل: 1. ویژگی‌‌های شخصیتی 2. زبان 3. تفاوت جنسیتی 4. نگرش فردی 5. جغرافیا عناصر هویت فرهنگی زمینه‌‌ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک شناسایی شدند. نتایج آزمون تی‌‌تک‌‌ نمونه‌‌ای نشان داد: هویت فرهنگی زمینه‌‌ای در سطح زیاد در تکوین و پایداری هویت قوم ترک نقش دارد که عامل جغرافیا و زبان پراهمیت‌‌ترین و تفاوت جنسیتی کم‌‌اهمیت‌‌ترین نقش را دارا هستند.نتیجه‌‌گیری: جغرافیا و زبان، مهم‌ترین عناصرِ هویت‌‌فرهنگی زمینه‌‌ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک می‌‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying and Prioritizing the Elements of Cultural Identity in the Creation and Stability of the Identity of the Turkish Ethnicity

نویسندگان [English]

  • Akram Soltanpour Oshtobini 1
  • Mehrdad Arabestani 2
  • Baqer Saroukhani 3
1 Ph.D Candidate in Cultural Sociology Major, Faculty of Literature, Humanity and Social Sciences, Islamic Azad University of Tehran Science and Research Branch, Tehran, Iran.
2 Invited Associate Professor of Islamic Azad University of Tehran Science and Research Branch and Associate Professor of Anthropology department in Tehran University, Faculty of Social Sciences, Tehran University, Tehran, Iran
3 Professor of Humanity and Social Sciences of Tehran and Islamic Azad university of Tehran, Science and Research Branch, Sociology Group, Tehran, Iran
چکیده [English]

Objective: The purpose of this article is to identify and prioritize the elements of contextual-cultural identity in the creation and stability of the identity of the Turkish ethnicity.Methods: The present research uses a mixed-methods (qualitative-quantitative) approach. In the qualitative phase, 22 Azeri experts living in Tehran City and other Turkish-speaking province centers in 2020 selected through snowball-sampling method to reach theoretical saturation were interviewed. In the quantitative phase, 384 residents of the centers of the Azeri provinces were selected through stratified random sampling method using Cochran's formula. Research instruments in qualitative part were checklist and semi-structured questionnaire. The instrument of the quantitative part was a researcher-made questionnaire extracted from the identified indicators of contextual-cultural identity in the creation and stability of the Turkish ethnic group. To validate the content of the interviews, two consecutive stages of surveys with experts were used. Content validity and structural validity were used to assess the validity and Cronbach's alpha was used to assess the reliability of the researcher-made questionnaire.Results: The findings of the qualitative section revealed that based on the “thematic analysis” obtained from the interviews with experts, from 144 contents, 74 categorized codes, 12 sub-themes and finally four main themes were recognized, inclusding:1. Geography, 2. Language, 3. Individual Attitude, and 4. Personality Characteristics; their indexes were recognized as contextual-cultural identity elements in the creation and stability of Turkish ethnicity. Moreover, the results of the quantitative section, according to the exploratory factor analysis, showed five factors affecting the creation and stability of the individual-contextual cultural identity element of Turkish ethnicity, including 1. Personality characteristics, 2. Language, 3. Gender differences, 4. Individual attitudes, and 5. Geography. The results of one-sample t-test proved that the contextual-cultural identity, to a large extent, affects the creation and stability of the identity of the Turkish ethnicity. In this category, geography and language had the most important and gender differences had the least important role.Conclusion: Hence, geography and language are the most important elements of contextual-cultural identity in the creation and stability of the identity of the Turkish ethnicity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cultural identity
  • Creation
  • Stability
  • Turkish ethnicity

مراجع

اسمیت، آنتونی (1383). ناسیونالیسم، نظریه ایدئولوژی تاریخ، ترجمه منصور انصاری، تهران: انتشارات تمدن ایرانی.
بلوکات، مهدی‌رجب، شریفی، سید مهدی و افکانه، محمد (1399). شناسایی شایستگی‌های مدیران صنایع خلاق (مورد مطالعه: خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران)، فصلنامه مطالعات مدیریت دولتی ایران، ۳ (۲)، 130-109.
جنکینز، ریچارددین (1391). هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: نشر پردیس دانش، چاپ دوم.
سیدامامی، کاووس (1387). هویت های قومی از کجا برمی خیزند: مروری بر نظریه های اصلی، فصلنامه خط اول، ۲ (۷)، 32 ـ 15.
صالحی امیری، سیدرضا (1386). مفاهیم و نظریه های فرهنگی، تهران: ققنوس.
صنیع اجلال، مریم (1384). درآمدی بر فرهنگ و هویت ایرانی، تهران: تمدن ایرانی (وابسته به موسسه مطالعات ملی)، چاپ اول.
طالبی، ابوتراب و عیوضی، یاور (1392). هویت طلبی قومی در فضای مجازی، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، 16، 172 ـ 135.
عربستانی، مهرداد (1397). تمنای رفتن: مهاجرت به خارج در میان ذهنیت ایرانی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، چاپ اول.
کریمی، علی (1387). مدیریت سیاسی در جوامع چندفرهنگی، تهران: مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهشها.
کریمی مله، علی (1388). پیش بینی تحولات قومی در ایران، همایش آینده شناسی هویت های جمعی در ایران، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع.
کوش، دنی (1381). مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی، ترجمه‌ی فریدون وحیدا، تهران: انتشارات سروش، چاپ اول.
گل محمدی. احمد (1380). جهانی شدن و بحران هویت، فصلنامه مطالعات ملی، ۳ (10)، 20 ـ 14.
گل محمدی، احمد (1383). جهانی شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نی، چاپ دوم.
گیدنز، آنتونی (1397). پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز، چاپ هشتم.
محسنی، منوچهر (1386). جامعه شناسی جامعه اطلاعاتی، تهران: دیدآور، چاپ دوم.
 
 
 
Balasubramanian, P.A (2018). Basics of cultural geography. Centre for Advanced Studies in Earth Science, University of Mysore, Mysore-6, India.
Benoot, Ch. Hannes, K. & Bilsen, J (2016). The use of purposeful sampling in a qualitative evidence synthesis: A worked example on sexual adjustment to a cancer trajectory. BMC Medical Research Methodology, 16(1), 21.
Davis, A. (2017). It Wasn't Me, It Was My Festival Me: The effect of event stimuli on attendee identity formation. Tourism Management, 61, 484-500.
Hassen, R. (2016). Language as an index of identity, power, solidarity and sentiment in the multicultural community of Wollo. Journal of Socialomics, 5(3), 1-5.
Jameson, D.A (2007). Reconceptualizing cultural identity and its role in intercultural business communication. Journal of Business Communication, 44(3), 199-235.
Kim, Y.Y (2002). Unum vs. pluribus: Ideology and differing academic conceptions of ethnic identification. In W.B. Gudykunst (Ed.). Communication yearbook, 26, 298- 325.
Onyeka Chukwu, E.P (2019). Establishing the symbiosis between cultural globalization and the extinction of Nigerian cultural values. A paper to be presented at the 3rd international conference of the World Bank development research group, Theme: Globalization: contents and discontents value: Kuala Lampur, Malaysia, 16 January 2019.
Owen, C (2011). Language and cultural identity: Perceptions of the role of language in the construction of Aboriginal identities. A thesis submitted to the Faculty of Graduate and Postdoctoral Affairs in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts in Applied Linguistics and Discourse Studies, Carleton University Ottawa, Ontario.
Smith, A. (2004). Nationalism, the theory of history ideology. Translated by Mansoor Ansari, Tehran: Iranian Socialization Publications ]In Persian[.
 
جامعه‌شناسی نهادهای اجتماعی
دوره 8، شماره 18
اسفند 1400
صفحه 89-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار