تعیین‌‌گرهای اجتماعی و روان‌‌شناختی گرایش به ارتکاب جرم (مورد مطالعه: جوانان 18 تا 29 سال شهر اهواز)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

2 استادیار جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

3 کارشناس ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران

چکیده

در هر جامعه‌‌ای، جوانان مهم‌‌ترین سرمایه‌‌های جامعه هستند. افزایش گرایش به ارتکاب جرم بین آنان، سرمایه‌‌های انسانی و اجتماعی جامعه را به فرسایش می‌‌کشاند و باعث افزایش احساس ناامنی و تنزل شاخص‌‌های توسعه در سطوح مختلف می‌‌شود. گرایش به ارتکاب جرم در بین جوانان متأثر از عوامل عدیده‌‌ای است که در این پژوهش به نقش متغیرهای آنومی اجتماعی، سرمایه‌‌ی روان‌‌شناختی و سرمایه‌‌ی فرهنگی پرداخته شده است. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر متغیرهای سرمایه‌‌ی روان‌‌شناختی، سرمایه‌‌ی فرهنگی و آنومی اجتماعی بر گرایش به جرم جوانان 18 تا 29 سال  شهر اهواز است. روش تحقیق از نظر هدف کاربردی و به لحاظ نحوه‌‌ی گردآوری داده‌‌ها، پیمایشی است. در تحقیق حاضر، از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده  استفاده شده و ابزار گردآوری داده‌‌ها پرسش‌‌نامه می‌‌باشد. جامعه‌‌ی آماری تحقیق حاضر جوانان 18 تا 29 سال شهرستان  اهواز به تعداد 262313  نفر بوده که از این تعداد 383 نفر با استفاده از فرمول کوکران به‌‌عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که میزان گرایش به ارتکاب جرم در بین جوانان شهر اهواز در حد متوسط به پایین است. همچنین، یافته‌‌های پژوهش حاضر نشان داد که بین متغیرهای سرمایه‌‌ی روان‌‌شناختی، سرمایه‌‌ی فرهنگی، آنومی اجتماعی و گرایش به ارتکاب جرم رابطه‌‌ی معنی‌‌داری وجود دارد. طبق نتایج تحلیل رگرسیونی، 21 درصد تغییرات متغیر گرایش به ارتکاب جرم متأثر از سازه‌‌ی سرمایه‌‌ی فرهنگی و بعد خوش‌‌بینی سازه‌‌ی روان‌‌شناختی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Social and Psychological Determinants of Tendency towards Committing the Crime: A Case Study on the Youth in Ahvaz City

نویسندگان [English]

  • Ali Hossein Hosseinzadeh 1
  • Ali Boudaghi 2
  • Amel Khamisi 3
1 Professor of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Aahvaz, Iran.
2 Assistant Professor of Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3 M.A in Sociology, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
چکیده [English]

In any society, young people are the most important asset of the society. The increasing tendency to commit crime among the young people is eroding the human and social capital of the society, increasing the feeling of insecurity, and degrading the development indicators at various levels. The tendency to commit crime among the young people is influenced by many factors, including the role of social anomie, psychological capital, and cultural capital. Accordingly, the main purpose of this study is to investigate the effect of variables of psychological capital, cultural capital, and social anomie on crime tendency of the young people aged 18 to 29 in Ahvaz City. In terms of purpose, the research method is applied and in terms of data collection, it is a survey. In the present study, a simple random sampling method was used. The data collection tool was a questionnaire. The statistical population of the present study included 262313 people aged 18 to 29 years old in Ahvaz City, of which 383 people were selected as the sample size using Cochran's formula. The descriptive results of the study showed that the tendency to commit crime among the youth of Ahvaz is moderate to low. The results of the present study showed that there is a significant relationship between the variables of psychological capital, cultural capital, social anomie, and the tendency to commit crime. According to the results of regression analysis, 21% of the variables of the tendency to commit crime were affected by the structure of cultural capital and the optimism dimension of the psychological structure.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Psychological capital
  • Cultural capital
  • Social anomie
  • Tendency to crime
اکبرپور، جواد علی، راد، فیروز (1394). «بررسی عوامل اجتماعی مرتبط: میزان گرایش به ارتکاب جرم در مناطق ده‌گانه‌ی تبریز». مطالعات جامعهشناسی، سال هفتم، شماره‌ی بیست و ششم، 35-21.
بهادری خسروشاهی، جعفر، هاشمی نصرت آباد، تورج، باباپور خیرالدین، جلیل (1391). «رابطه‌ی سرمایه‌ی روان‌شناختی با سرمایه‌ی اجتماعی دانشجویان دانشگاه تبریز». مجلهی تخصص پژوهش و سلامت، دوره‌ی 2، شمره 1، 145-153.
پوراحمد، احمد، کلانتری، محسن (1381). «نقش مهاجرین در نوع و میزان ارتکابی جرم شهر تهران». پژوهشنامهی علوم اجتماعی، شماره‌ی 20، 69-53 .
پیری، ثریا، موسوی، محمد (1397). «طراحی و تبیین مدل مدیریت کج‌رفتاری مالی مدیران در سازمان‌های دولتی ایران».  اندیشهی مدیریت راهبردی، سال سیزدهم، شماره‌ی اول، پیاپی25، 139-164.
ترکمان، فرح، گرگوندی، الهه، افتخاری، علیرضا (1391). «عوامل مؤثر در ارتکاب به جرائم اجتماعی با تأکید بر نظریه‌ی فشار اگنیو (مورد مطالعه: جوانان و نوجوانان مذکر17-30 سال در منطقه‌ی 16 تهران». فصلنامهی مطالعات جامعهشناختی ایران، سال دوم، شماره‌ی هفتم، 45-25.
جمشیدیان، عبدالرسول، فروهر، محمد، محمدی، ناهید (1393). «کاربرد سرمایه‌ی روان‌شناختی در بهبود فعالیت‌های پلیس».  فصلنامهی توسعهی انسانی پلیس، دوره‌ی 11، شماره‌ی 51، 93-116.
حسینی کشاورز، معصومه (1396). «نظریه‌های فشار اجتماعی مبتنی بر عدم برابری فرصت‌های دورکیم و مرتون». پنجمین همایش ملی فقه، حقوق و علوم جزا، 14-1.
حسنوند، احسان، حسنوند، اسماعیل، احمدپور، محسن (1391). «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر کاهش جرم (مطالعه‌ی موردی بخش فیروزآباد شهرستان سلسله)». فصلنامهی مطالعات پیشگیری از جرم، شماره‌ی 22، 31 -48.
خدایاری، عبادالله  (1393). «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شیوع جرائم شهر اهواز». پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده‌ی اقتصاد و علوم اجتماعی.
مرادی، رامین، احمدی، سیروس، جم‌نژاد، سیمین (1398). «بررسی رابطه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی و فرهنگی با ترس از جرم بین سالمندان شهر شیراز». پژوهشهای راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره‌ی پیاپی 24، شماره‌ی اول، 19-36 .
خوشکار، علیرضا (1382). «آنومی اجتماعی در روابط اجتماعی جوانان». فصلنامهی امنیت اجتماعی. شماره‌ی اول. 10-23.
سفیدچیان، سلمان، مظلومی، نادر، صالحی صدقیانی، جمشید (1396). «الگویی از آنومی سازمانی و عوامل ایجاد‌کننده‌ی آن». فصلنامهی مطالعات رفتار سازمانی، سال ششم، شماره‌ی 4، پیاپی 24، 130-107.
سخایی، ایوب، حسینی زاده، سعید (1397). «تعامل سازه‌های جامعه‌شناختی با پیشگیری از جرم با تأکید بر گرایش به بزهکاری (مورد مطالعه : نوجوانان شهر تهران)». رهیافت پیشگیری از جرم، دوره‌ی اول، شماره‌ی 1، 11-35.
ساعدی، علی‌محمد، هاشمی، سیدمحمد، عابدی، یونس (1392). «عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به جرم». فصلنامهی پژوهشهای اطلاعاتی و جنایی، سال هشتم، شماره‌ی سوم،  73-92.
ضیاء، بابک، مبارکی، محمدحسن، سعیدیون، مژگان (1393). «بررسی تأثیر سرمایه‌ی روان‌شناختی بر عملکرد سازمانی با تأکید بر نقش میانجی نوآوری در فن‌آوری اطلاعات (مورد مطالعه: شعب بانک کشاورزی شهر تهران)». نشریهی عملی-پژوهشی مدیریت نوآوری، سال سوم، شماره‌ی 4، 100-77.
علیوردی‌نیا، اکبر، میرزایی، سمیه (1398). «دلالت‌های سیاستی نظریه‌های فشار آنومی نهادی مسنر و روزنفلد و فشار عمومی اگنیو در کاهش رفتارهای انحرافی دانشجویان». جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، دوره‌ی ششم، شماره‌ی 14، 317-357 .
عباس‌زاده، محمد، علی‌زاده اقدم، محمدباقر، اسلامی بناب، سیدرضا (1390). «بررسی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی اجتماعی و آنومی اجتماعی». مطالعات و تحقیقات اجتماعی، دوره‌ی اول، شماره‌ی 1، 172-145.
علمی، محمود، تقوی، نعمت‌الله، کاظمی‌فر، سولماز (1389). «بررسی نقش عوامل اجتماعی در گرایش به جرم زنان زندان شهر تبریز».  مطالعات جامعهشناختی، سال سوم، شماره‌ی نهم، 21-7.
علیوردی‌نیا، اکبر، شهریاری یا نه سری، نگار (1396). «بررسی رفتار انحرافی دانشجویان: ارزیابی توان تبیین نظریه‌های کلاسیک فشار و کنترل». جامعهپژوهی فرهنگی،  سال هشتم، شماره‌ی دوم، 114-89.
علی‌محمدی خانقاه، آذر، علی‌زاده اقدم، محمدباقر (1398). نبررسی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی فرهنگی با بیگانگی اجتماعی- فرهنگی در بین جوانان شهر تبریز». مطالعات جامعهشناسی، سال یازدهم، شماره‌ی چهل و سوم،  88-71.
عباس‌زاده، محمد، علی‌زاده اقدم، محمدباقر، اسلامی بناب، سیدرضا (1390). «بررسی رابطه‌ی بین سرمایه‌ی اجتماعی و آنومی اجتماعی». مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره‌ی اول، شماره‌ی 1، 172-145.
علیوردی‌نیا، اکبر، یونسی بروجنی، عرفان (1392). «تحلیل جامعه‌شناختی رفتارهای انحرافی دانشجویان: آزمون تجربی دیدگاه نظری چندگانه». مجلهی تحلیل اجتماعی، شماره‌ی 4/68، 23-1.
غلامی، کوروش، نظیری خانقاه سادات، سید مهدی (1392). «بررسی رابطه‌ی آنومی اجتماعی و قشربندی اجتماعی با ارتکاب نوع جرم در شهرستان خلخال». مطالعات علوم اجتماعی ایران، دوره‌ی 12، شماره‌ی 44، 98-113.
فتح‌تبار فیروزجانی، سمیه، اسداللهی، عبدالرحیم، حاجی عزیزی، شیوا، عرب‌پور، سید امین، هواسی، علی، «بررسی ویژگی‌های اجتماعی و فرهنگی مجرمین مواد مخدر در مناطق شهرداری اهواز با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی GIS». فصلنامهی اعتیادپژوهی، سال نهم، شماره‌ی سی و ششم، 140-125. 
فیض الهی، علی، معیدفر، سعید، دانش، پروانه، ملکی، امیر (1396). «کاربرد نظریه‌ی آنومی نهادی در ایران». فصلنامهی مطالعات توسعهی اجتماعی-فرهنگی، دوره‌ی ششم، شماره‌ی 3،  188-163.
فیضی، ایرج، نایبی، هوشنگ، معیدفر، سعید (1397). «آرزوهای آنومیک جوانان و پیامدهای آن». مسائل اجتماعی ایران، سال نهم، شماره‌ی 2، صص207-177.
قماشی، سعید، احمدی، مینا، عباسی، محمود، صالحی، حمیدرضا (1395). «بررسی میزان سرمایه‌ی روان‌شناختی نوجوانان و تأثیر آن بر گرایش به جرم». مجلهی حقوق پزشکی، سال دهم، شماره‌ی سی و هفتم، 193-171.   
قاسمی مقدم، حسن، حسینجانی، بهمن، خداکرمی، فواد (1394). «تأثیر آنومی و زیست‌بوم جنایی بر جرایم خیابانی شهرستان اهواز از سال 88 تا 93». پژوهشهای حقوق خصوصی و کیفری، دوره‌ی 11، شماره‌ی 4، پیاپی 26، 103-128 .
کوثری، مسعود (1393).  «آنومی اجتماعی و اعتیاد به مواد مخدر». فصلنامهی علمی-پژوهشی اعتیادپژوهی، دوره‌ی 2، شماره‌ی 5، صص30-13.
محمدی، لعیا (1394). «طرد اجتماعی و گرایش به انحرافات (مورد مطالعه: شهرستان اسلامشهر)». پایان‌نامه‌ی کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده‌ی علوم اجتماعی و اقتصادی.  
گل‌محمدیان، محسن، سجادی، سیده نسیم (1395). «نقش سرمایه‌ی روان‌شناختی و رفتار شهروند سازمانی در پیش‌بینی فرسودگی شغلی معلمان مقطع ابتدای مدارس استثنایی». فصلنامهی روانشناسی افراد استثنایی، دوره‌ی ششم، شماره‌ی 24، 133-109.
مسنر، استیون اف، روزنفلد، ریچارد (1392). «نظریه‌ی آنومی نهادی: تبیین جامعه‌شناختی کلان جرم». مترجم: علی موسوی نژاد، فصلنامهی پژوهشهای جامعهشناسی معاصر، دوره‌ی دوم،  شماره‌ی 3، 165-187.
ممتاز، فریده (1383). «معرفی مفهوم طبقه از دیدگاه بوردیو». پژوهشنامهی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شماره‌ی 41 و 42، 149-160.
مشتاقی، سعید، مؤیدفر، همام (1396). «نقش مؤلفه‌های سرمایه‌ی روان‌شناختی (امید، خوش‌بینی، تاب‌آوری و خودکارآمدی) و جهت‌گیری اهداف پیشرفت در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی دانشجویان». دوفصلنامهی راهبردهای شناختی در یادگیری، سال پنجم، شماره‌ی هشتم، 61-78.
مرادی، رامین، احمدی، سیروس، جم‌نژاد، سیمین (1398). «بررسی رابطه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی و فرهنگی با ترس از جرم بین سالمندان شهر شیراز». پژوهش راهبردی مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره‌ی پیاپی 24، 19– 36.
مرادی، گلمراد، بخشنده، مجتبی (1390 ). «بررسی نقش محرومیت اجتماعی در ایجاد رفتارهای پرخاشگرانه میان جوانان». فصلنامهی تخصص علوم اجتماعی، سال پنجم، شماره‌ی سیزدهم، ص 194- 159.
نجفی ابرندآبادی، علی حسین (1373).  نظریههای جرمشناسی، مباحثی در علوم جنایی. دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده حقوق.  
نایبی، هوشنگ، معیدفر، سعید، سراج‌زاده، سیدحسین، فیضی، ایرج (1396). «تئوری آنومی دورکیم و مرتن، شباهت‌ها، تفاوت‌ها و شیوه‌های اندازه‌‌گیری». فصلنامهی علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفدهم، شماره‌ی 66، 9-52.
نورایی، الیاس، صیدی، محبوب (1378 ). «بررسی جامعه‌شناختی ارتکاب جرم در بین جوانان شهر ایلام و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مورد مطالعه: زندان مرکز ایلام)». فصلنامهی مطالعات امنیت اجتماعی، دوره‌ی جدید، شماره‌ی 22، 105-121.
عباسی قادی، مجتبی، شاه‌نظر، عصمت‌الله (1393).  «بررسی شرایط آنومیک و مشارکت اجتماعی جوانان در دو جامعه‌ی ایران و تاجیکستان». بررسی مسائل اجتماعی ایران، دوره‌ی 5، شماره‌ی 1، 165-141.
مؤذنی، احمد، بهشتی‌دوست، علی (1396). «بررسی رابطه‌ی بازتولید فرهنگی و طبقه‌ی اجتماعی با تأکید بر تقدیرگرایی (سرپرستان خانوار شهر اصفهان». جامعهشناسی کاربردی، سال بیست و هشتم، شماره‌ی پیاپی 68، شماره‌ی 4، 94-71.
پرنداخ، عمران، وروائی، اکبر، کاظمی، قباد (1399). «بررسی جامعه‌شناختی ارتباط بین سرمایه‌ی فرهنگی و گرایش به ارتکاب جرایم خشونت‌آمیز در بین مردان شهر کرمانشاه». فصلنامهی علمی- پژوهشی جامعهشناسی سیاسی ایران، شماره‌ی اول (پیاپی9)، 41-436 .
 
 
 
 
Ghasemzadeh, A., Zavvar, T., & Rezaei, A. (2015). Impact of psychological capital and social capital on the job stress and deviant behaviors in clinical staff. International journal of hospital research, 4(4), 149-153.
Eweida, R. S., Hamad, N. I., Abdo, R. A. E. H., & Rashwan, Z. I. (2021). Cyberbullying among adolescents in egypt: a call for correlates with sense of emotional security and psychological capital profile. Journal of Pediatric Nursing, 61, e99-e105.
Yu, Y., Gao, Y., & Atkinson-Sheppard, S. (2019). Pathways to delinquency for street children in China: Institutional anomie, resilience and crime. Children and Youth Services Review, 102, 158-168.
ToppiReddy, H. K. R., Saini, B., & Mahajan, G. (2018). Crime prediction & monitoring framework based on spatial analysis. Procedia computer science, 132, 696-705.
Hovermann, A., Grob, E. M., Zick, A., & Messner, S. F. (2015). Understanding the devaluation of vulnerable groups: A novel application of Institutional Anomie Theory. Social Science Research, 52, 408-421.
Kim, S. W., & Pridemore, W. A. (2005). Social change, institutional anomie and serious property crime in transitional Russia. British journal of criminology, 45(1), 81-97.
Aliyev, R., & Karakus, M. (2015). The effects of positive psychological capital and negative feelings on students’ violence tendency. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 190, 69-76.
Sikand, M., & Reddy, K. J. (2017). Role of psychosocial factors in criminal behaviour in adults in india. International Journal of Criminal Justice Sciences, 12(1).24-44.
Lau, T. F. T. (2017). The concept of anomie in explaining Crime. Bellarmine Law Society Review, 11(1).
Chamberlain, K. R. (2020). Adverse childhood experiences in relation to psychological capital, Mental Health, and Well-being in College Students. Ohio University.
Mahfud, T., Triyono, M. B., Sudira, P., & Mulyani, Y. (2020). The influence of social capital and entrepreneurial attitude orientation on entrepreneurial intentions: the mediating role of psychological capital. European Research on Management and Business Economics, 26(1), 33-39.
Xu, Y., Berryessa, C. M., Dowd, M., Penta, D., & Coley, J. D. (2021). Essentialist thinking predicts culpability and punishment judgments. Psychology, Crime & Law, 1-22.
Rogan, A. (2021). The demonization of delinquency: Contesting media reporting and political rhetoric on youth crime. International Modern Perspectives on Academia and Community Today, (1), 1-6
Tolipov A.A. (2020). Foreign and Uzbekistan: The need to prevent youth crime. International Journal on Integrated Education, 3(2), 37-41.
Kraniauskas, L., & Acus, A. (2020). Approaching the end of post-soviet transition? Trends of youth crime in klaipėda in 2005-2019. Social welfare: Interdisciplinary Approach, 1(10), 8-20.
Leila, K., Maryam, H., Massod, S. S., Isa, B. N., & Ali, M. (2020). The theory of structural anomie & law breaking: case of ahvaz’s Scientific applied university (Iran). SIASAT, 5(1), 10-14.