سنخ‌شناسی انواع روش‌های مقایسه‌ای در پژوهش‌های اجتماعی با تأکید بر تحلیل‌های تجمیعی در مقایسه‌های درون‌کشوری

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

اهداف: این مقاله معطوف به معرفی یکی از روش‌های مقایسه‌ای بسیار کاربردی و مفید در پژوهش‌های اجتماعی با سطح تحلیل کلان است که اصطلاحاً روش مقایسه‌ای درون‌کشوری با استفاده از تحلیل تجمیعی نامیده می‌شود. بدین منظور، پس از بیان چیستی روش‌های مقایسه‌ای و همچنین ایضاح مزیت‌های آن‌ها بر پژوهش‌های پیمایشی، اقدام به طبقه‌بندی و سپس سنخ‌شناسی انواع روش‌های مقایسه‌ای در پژوهش‌های اجتماعی با پنج معیار محدوده مقایسه، موارد مقایسه، آماج مقایسه، زمان مقایسه و واحد مشاهده شد تا جایگاه و خصایص روش مورد اشاره، با ارجاع به معیارهای مذکور، مکان‌یابی و ردیابی شود. روش مطالعه: با توجه به اینکه مقاله حاضر به معرفی یکی از روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی می‌پردازد؛ از نظر روشی، یک کار روش‌شناسانه محسوب می‌شود. یافته‌ها: این مطالعه نشان داد که روش مقایسه‌ای ‌درون‌کشوری با تحلیل تجمیعی اولاً معطوف به مقایسه موارد زیاد می‌باشد و لذا متغیرمحور است تا موردمحور؛ ثانیاً واحد تحلیل آن، واحد‌های جغرافیایی ـ سیاسی در درون یک واحد ملّی است؛ ثالثاً دارای واحد مشاهده فردی می‌باشد و رابعاً از نظر زمانی لااقتضا است؛ یعنی هم می‌تواند برای مقایسه‌های مقطعی به‌کار آید و هم برای مقایسه‌های طولی. این روش در مقام مشاهده و گردآوری داده‌ها،  هم می‌تواند معطوف به خصایل فردی (ویژگی‌های ذهنی) و هم خصایص فردی (ویژگی‌های عینی) کنش‌گران اجتماعی باشد. لذا خود به دو نوع مقایسه‌های پیمایشی و غیرپیمایشی قابل تقسیم است. وجه مشترک هر دو نوع از این روش مقایسه‌‌ای، بهره‌گیری آن‌ها از "تحلیل‌های تجمیعی" می‌باشد. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر به معرفی مزایای مقایسه‌های درون‌کشوری نسبت به مقایسه‌های بین‌کشوری و نیز تحلیل تجمیعی نسبت به تحقیقات پیمایشی منتج شد. در پایان و در مقام جمع‌بندی، عطف به شرایط واقعی و موجود فراروی پژوهش‌گران اجتماعی در ایران، محاسن و مزایای استفاده از روش‌ مقایسه‌ای درون‌کشوری با استفاده از تحلیل‌های تجمیعی مورد اشاره و تأکید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Typology of Various Comparative Methods in Social Researches with Emphasis on Aggregative Analysis in IntraـCountry Comparisons

نویسنده [English]

  • Rahmatullah Memar
Assistant Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Humanity & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
چکیده [English]

Objectives: The present study states what comparative methods are, introduces a criterion for applying the adjective "comparative" to these methods, and explains their advantages over survey research. It also deals with the typology of different types of comparative methods in social research with five distinctive comparison criteria, including comparison framework, comparison cases, subject of comparison, time of comparison, and observation unit. Method: The present study introduces one of the research methods in social sciences and follows a methodological work. Results: The results of this research introduce one of the very practical and useful comparative methods in macro-level social research, which is aimed at comparing many cases and is variable-oriented rather than case-oriented. Secondly, its unit of analysis is geographical-political units within a national unit. Thirdly, it has an individual viewing unit, and fourthly, it is not conditioned in terms of time as it can be used both for cross-sectional and longitudinal comparisons. This method, which is called intra-country comparison, uses aggregate analysis. In terms of observing and collecting data, it can be focused on individual attributes (mental adjectives) and characteristics (objective properties) of social actors. Therefore, it can be divided into two types of survey and non-survey comparisons. The common feature of both types of this comparative method is their use of "aggregate analysis". In order to introduce this method further, the advantages of intra-country comparisons to inter-country comparisons and aggregate analysis compared to survey research are explained. Conclusion: At the end and in conclusion, turning to the real and existing conditions facing social researchers in Iran, the merits and advantages of using the comparative method within the country using aggregate analysis have been pointed out and emphasized.

کلیدواژه‌ها [English]

  • comparative methods
  • intra-country comparisons
  • inter-country comparisons
  • structural comparisons
  • aggregate analysis
بودون، ریمون و بوریکو، فرانسوا (1385). فرهنگ جامعه‌شناسی انتقادی (چاپ اول). ترجمه عبدالحسین نیک‌گهر. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
چیلکوت، رونالد (1377). نظریه­های سیاست تطبیقی (چاپ اول). ترجمه وحید بزرگی و علیرضا طیب. تهران: مؤسسه خدماتی رسا.
رگین، چارلز (1388). روش تطبیقی: فراسوی راهبردهای کمّی و کیفی. ترجمه محمد فاضلی. تهران: نشر آگه.
لیتل، دانیل (1373). تبیین در علوم اجتماعی (چاپ اول). ترجمه عبدالکریم سروش. تهران: انتشارات صراط.
واینر، مایرون و هانتینگتون، ساموئل (1379). درک توسعه سیاسی (چاپ اول). ترجمه و انتشار: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
طالبان، محمدرضا (1399). دو صد گفته چون نیم کردار نیست: نقدی روش‌شناختی بر تکنیک‌های پرسش­نامه و مصاحبه. مجلۀ مطالعات اجتماعی ایران، 14(1)، 119-94.
 
Aarts, K., & Wessels, B. (2002, August). Electoral turnout in West-European democracies. In Annual Meeting of the American Political Science Association, Boston, MA, USA.
Alford, R. R., & Lee, E. C. (1968). Voting turnout in American cities. American Political Science Review, 62(3), 796-813.
Boudon, R., & Bourricaud, F. (2015). Culture of critical sociology (1 st ed.). Translated by Abdul Hossein Nikgohar. Tehran: Farhang Moaser. [In Persian]
Chilcote, R. H. (2007). Theories of Comparative Politics; the Search for a Paradigm Reconsidered (1 st ed.). Translated by Vahid Bozorgi & Alireza Tayyeb. Tehran: Rasa Cultural Services Institute.  [In Persian]
Constructing social research: the unity and diversity of method. California. Pine forge press.
Darmofal, D. C. (2003). Voter participation across space and time: Institutions, contexts, and citizens, 1828--2000 (Doctoral dissertation, University of Illinois at Urbana-Champaign).
Davies, P., & Newton, K. (1974). An aggregate data analysis of turnout and party voting in local election. Sociology, 8 (2), 197–212. 
Dowse, R. E., & Hughes, j. A. (1975). Political sociology. John Wiley and son’s ltd. Great Britain. London.
Frandsen, A. G. (2001). Size and electoral participation in local elections. University Of Southern Denmark. Department Of Political Science and Public Management.
Franklin, M. N. (2002). The voter turnout puzzles. In Fulbright Conference on Voter Turnout, Lisbon, Portugal, February.
Gray, M., & Caul, M. (2000). Declining voter turnout in advanced industrial democracies (1950 to 1997): the effects of declining group mobilization. Comparative Political Studies, 33 (9), 1091–1122.
King, G., Keohane, R. O., & Verba, S. (1994). Designing social inquiry, scientific inference in qualitative research. Princeton university press. Princeton. New Jersey.
Klesner, J. L. (2003). Political attitudes, social capital, and political participation: The United States and Mexico compared. Mexican Studies, 19(1), 29-63.
Landman, T. (2000). Issues and methods in comparative politics: an introduction. Rutledge. London and New York.
Lehouq, F., & wall, D. h. (2004). Explaining voter turnout in new democracies: Guatemala. Electoral Studies, 23(3), 485-500.
Lieberson, S. (1985). Making it count: the improvement of social research and theory. University of California Press.
Lijphart, A. (1975, July). The comparable-cases strategy in comparative research, Comparative Political Studies, 8, 158-177.
Little, D. (1995). Varieties of Social Explanation; An introduction to the Philosophy of Social Science. Translated by Abdolkarim Soroosh. Tehran: Serat Cultural Institute [In Persian]
Mattila, M. (2003), Why bother? Determinants of turnout in the European elections. Electoral Studies, 22(3), 449-468.
Monroe, A. D. (1977). Urbanism and voter turnout: A note on some unexpected findings. American Journal of Political Science, 21(1), 71-78.
Olson, D. G. (1997). Place matters: explaining turnout in New York city elections (1988-1994). (Doctoral dissertation, University of New York at Albany state). 
Peters, B. G. (1998). Comparative politics: theory and method. Macmillan press LTD, London.
Przeworski, A., & Teune, H. (1970). The logic of comparative social inquiry. New York. John Wiley Olsons. Inc.
Ragin, C. (1987). The comparative Method: Moving Beyond Qualiative and Quantitaive Strategies. university of California press. California.
Ragin, Ch. C. (2009). The Comparative Method; Moving beyond Qualitative and Quantitative Strategies. Translated by Mohammad Fazeli. Tehran: Aagah Publishing House [In Persian]
Shi, T. (2004). Economic development and political participation: comparison of mainland China, Taiwan and Hong Kong. Asian Barometer. A comparative survey of democracy, governance and development. Working paper series No. 24. Duke University, Issued by Asian Barometer project office). National Taiwan University and academia Sinica. Taipei.
Snyder, R. (2001). Scaling down: The subnational comparative method. Studies in Comparative International Development, 36 (1), 93-110.
Taleban, M. R. (2020, April). Actions speak louder than words: methodological critique of questionnaire and interview techniques. Iranian Social Studies, 14(1). 94-119. [In Persian]
Vallier, I. (Ed.). (1973). Comparative methods in sociology. University of California Press. Berkeley & London.
Verba, S. (1973). Cross–national survey research: the problem of credibility. In Vallier, Ivan. (Ed.). Comparative methods in sociology (pp. 309-356). University Of California Press, Berkeley & London.
Weiner, M., & Huntington, S. P. (2001). Understanding Political Development; An Analytic Study. Translated & Published in Research Institute of Strategic Studies. Tehran: [In Persian]
White, A. (2004). A theory of proportional population change on voter turnout (Doctoral dissertation, University of Claremont. California).
Wright, Jr., & Gerald C. (1976). Community structure and voting in the south. The Public Opinion Quarterly, 40 (2), 201–215.